YNK zêdetirî 20 trîlyon dînar li karmendên Kurdistanê re vedigerîne

Kurdistan 07:40 PM - 2023-05-27

YNK sozên xwe yên ji bo welatiyên Kurdistanê bi cih tîne

Yekîtiya Niştimanî ya Kurdistanê hewleke mezin da ji bo danîna madeyên 13 û 14 ên projeyasaya bûdceya federalî ya salên 2023-2024-2025 ku girêdayî mafê Herêma Kurdistanê ye û ji ber wê jî Hikûmeta Herêmê neçar e mûçeyan bide ji mûçeyê karmendan, bi giştî zêdetirî 20 trîlyon dînar e.
Fraksiyona Yekîtiya Niştimanî ya Kurdistanê (YNK) li Parlamentoya Êraqê, Hikûmeta Herêma Kurdistanê neçar kir ku ji sedî 10ê mayî ji paşeroj, paşveçûn û mûçeyên karmendan vegerîne û vegerandina mafên mûçeyên herêmê, ku di berjewendiya zêdetirî 1.25 milyon karkerên mûçegir de ye."

Yekîtiya Niştimanî sozên xwe bi cih tîne

 Endama Komîteya Darayî ya Parlamentoya Êraqê Dr.Narmîn Merûf ji malpera fermî ya Yekîtiya Niştimanî ya Kurdistanê  (PUKMEDIA) re ragihand.“Lijneya darayî madeyên 13 û 14 yên proje yasaya bûdceya sala 2023, 2024 û 2025ê ku girêdayî pişka herêmê û vegerandina mûçeyên paşerojê ye, pesend kir: “Du xalên sereke ne ku  ji aliyê YNKê ve hatibûn pêşniyarkirin.
”Got jî: ji wan xalan ewe ku hikûmeta herêma Kurdistanê giringî bi dana mûçeyên karmendan û xanenişînan bide, li gor pêşnîyara Yekîtiya Niştimanî ya Kurdistanê, xalek li madeya 14ê hatiye zêdekirin û hikûmeta Herêma Kurdistanê ferz dike ku mûçeyên ku hatine rizgarkirin vegerîne ku  karmendan her meh bi rêjeya %10 ji mûçeyê xwer bistînin.
Û wê diyar kir: "Yekîtiya Niştimanî ya Kurdistanê, çawa ku soz dabû hemwelatiyên Kurdistanê ku berevaniyê li mafên wan bikin, niha jî sozên xwe cîbicî dike û mafên welatiyan di çarçoveya bûdceyê de îsbat dike."
Naveroka maddeya 13 yek ji daxwazên Fraksiyona YNKê bû, ku mehane 10% ji mûçeyê giştî, yanî eger ji karmendekî re , 30 mûçe bê vegerandin û mûçeyê mehane yek milyon dînar be  jî ,heta ku 30 milyon dînar were xerckirin divê mehane 100 hezar dînar li mûçeyê wî were zêdekirin.

Nêzî 1,25 mîlyon karmend dê sûd werbigirin

Li gor sîstema biyometrî, Hikûmeta Herêma Kurdistanê (1 milyon û 249 hezar û 481) karmend hene û mehane pêwîstiya wan bi (890 milyar) dînar heye ku mûçeyê wan dabîn bike, lê berî niha hejmara (1 milyon û 395 hezar) karmendan bû. Ji bo mûçeyan 868 milyar dînar pêwîst bû.Milyonek û 250 hezar karmend ji vê paragrafê sûd werdigirin
Li gorî sîstema biyometrîk, hikûmeta Herêma Kurdistanê xwediyê 1 milyon û 249 hezar û 481 karmendan e û mehane pêwîstiya wan bi nêzîkî 900 milyar dînar heye bo dabînkirina mûçeyên wan.
Li gor şopandina PUKMEDIA, hikûmeta herêmê nêzîkî 20 trîlyon dînar deyndar e ku tevahiya mûçeyên karmendan di salên 2015-2018 de hatiye teserûfkirin,dema karmendan 5 mûçeyên tam wernegirtine, û wan wê  werdigirin di heyama 34 mehan de, mûçe bi rêjeyên cuda têne rizgar kirin.
Di civîna roja 10.5.2020ê ya Parlamentoya Kurdistanê de, Serokwezîrê Herêma Kurdistanê Mesrûr Barzanî eşkere kir ku “qebareya deynên hikûmeta herêmê zêde bûye û bûye 28,5 milyar dolar.” 

Teserûfa meaş di kabîneya nehemîn de veguherî daxistinan

Li gor malpera fermî ya Yekîtiya Niştimaniya Kurdistanê  (PUKMEDIA) Hikûmeta Herêma Kurdistanê ji ber sîstema (paşxistina mûçe, nedana mûçeyên mehane) ku ev şeş sal in ji meha Tebaxê ve berdewam dike, nêzîkî (20) trilyon dînar deyndar e. Ji sala 2015 heta 17/8/2020 û piştî wê di vê heyamê de, kabîneya 9emîn sîstema serrastkirinê şopand ku ji 17/8/2020 heta 25/7/2021 11 mehan dom kir.

Hikûmeta Herêma Kurdistanê zêdetirî 20 trîlyon deyndar e

Di vê heyamê de, rêjeya deynê karmendên mûçe di mafên darayî de (nêzîkî 20 trîlyon û 59 milyar û 926 milyon û 946 hezar dînar li gel hikûmetê ye, ku ji ber paşdeçûn, nedana mûçe û sererastkirina mûçeyan e. Meaşên bi tevahî di şeş salên borî de Raporek Buroya Çavdêriya Darayî, ku heya Tîrmeha 2020 hate behs kirin, beşeke din jî girêdayî sê mûçeyên paşerojê yên ku di Mijdara 2019an de li paşmayiyên borî hatine zêdekirin û ji bo kabîneya heştem hatine hejmartin, qasê Çar mûçeyên sala 2020ê ji bilî kabîneya nehemîn hatin efûkirin Meaşê mehên (5/6/11/12) ne diyar e.

Hikûmetê di nava 6 salan de 12 mûçeyên tam nedane

Di heman şeş salan de, hikûmeta Herêma Kurdistanê 12 mûçe bi temamî, 24 mûçeyên paşdemayî û 4 mûçe jî bi daxistina ji %18 heta 21% dabeş nekirine.
Ji sala 2015 heta 2020, hikûmeta Herêma Kurdistanê mûçeyên 12 mehan (salek) nedaye, ku di sala 2015ê de 4 meh, di sala 2017ê de mehek û 7 mehan bû.
Di sala 2016-2017-2018an de 34 mehên paşeroj û mûçeyên sê mehane di sala 2016an de 12 meh, di sala 2017an de 11 meh û di sala 2017an de 12 meh hatiye sepandin.
Li gorî sîstema paşxistina mûçeyê 5 mehên destpêkê yên sala 2020ê ji sedî 18 heta ji sedî 21ê mûçeyê karmendan tê daxistin. Sala 2018  karmendên mûçe dê pênc mûçe werbigirin .Ev 23 meh in çaryek ji mûçeyên wan nehatine dayîn û beşek ji mûçeyên wan ji bo 11 mehan hatiye rizgarkirin.
Komîteya Darayî pêşniyara Yekîtiya Niştimanî ya di projeyasaya bûdceyê de piştrast dike
Di civîna dawî ya Komîteya Darayî ya Parlamentoya Êraqê ya roja 25.05.2023ê de, dengdan li ser xalên 13 û 14 ên projeyasaya bûdceya federalî ya girêdayî mafê Herêma Kurdistanê hat kirin.
Serokê firaksiyona  Yekîtiya Niştimani ya Kurdistanê li Parlamentoya Kurdistanê Harêm Kemal Axa di daxuyaniyekê de ji PUKMEDIA yê re ragihand: Piştî ku lijneya darayî ya parlamentoyê deng li ser proje yasaya bûdceya giştî ya salên (2023-2024-2025) da.

Yekîtiya Niştimanî ya Kurdistanê hemû sozên xwe bicîh anîn

Got jî: Yekîtiya Niştimani ya Kurdistanê bi şiyanên welatiyên Herêma Kurdistanê dilgiran bû û heta niha jî heye û wek Yekîtiya Niştimanî ya Kurdistanê soz dabû ku mijara bûdce û mûçeyên karmendan û berevanîkirin ji jiyana welatiyan di nava buceyê de bi cîh dike wekû pêşiniyên kar û erkên xwe li Bexda û li parlamentoya Êraqê de dizane , û niha Yekîtiya Niştimanî ya Kurdistanê sozên xwe cîbicî dike û kariye garantiyê bide pirsa mûçeyê karmend û xanenişînên herêmê û mafên parêzgehên wê di  bûdceya veberhênanê û geşepêdana herêman, ji bilî terxankirina bûdceyek taybet ji bo parêzgeha Helebce û vegerandina mûçeyên rizgarkirî bi rêjeya %10 ji mûçeyê mehane di bûdceya giştî ya federalî ya salên (2023-2024- 2025) cih kir.
PUKMEDIA