کاریگەری سۆشیال میدیا لەسەر پەتای کۆرۆنا
تەکنەلۆجیا 04:07 PM - 2020-05-20.
دوو مامۆستای زانكۆی پۆلەتەکنیکی سلێمانی و زانکۆی راپەڕین، توێژینەوەیەكی زانستی دەربارەی ڤایرۆسی كۆرۆنای نوێ لەگۆڤاری ئیمپاكت (4.945) بڵاودەكەنەوە، کە تائێستا بەرزترین ئیمپاكت فاكتەرە لەناو توێژینەوەی پسپۆڕییەكانی زانستە كۆمەڵایەتیی و مرۆڤایەتییەكان لەهەرێمی كوردستان.
پڕۆفیسۆری یاریدەدەر دكتۆر هێرش رسوڵ مامۆستا لەزانكۆی پۆلیتەكنیكی سلێمانی و پڕۆفیسۆری یاریدەدەر دكتۆر ئاراز رەمەزان، بەڕێوەبەری راگەیاندن و مامۆستا لەزانكۆی راپەڕین، توێژینەوەیەكی زانستی هاوبەشیان دەربارەی ( كاریگەری سۆشیال میدیا لەبڵاوكردنەوەو دروستكردنی ترس و تۆقاندن لەسەردەمی ڤایرۆسی كۆرۆنای نوێ، لەهەرێمی كوردستان، لەیەكێك لەگۆڤارە ئیمپاكت فاكتەرە هەرە بەرزەكان بڵاوكردەوە.
توێژینەوەكە لەگۆڤاری (Journal of Medical Internet Research) بڵاوكراوەتەوە، كە خاوەنی ئیمپاكت فاكتەری (4.945)-ە بەپێی دواین ریزبەندی فاكتەری كاریگەری كلاریفەیت.
ئەم ئیمپاكت فاكتەرە تائێستا بەرزترین ئیمپاكت فاكتەرە لەناو توێژینەوەی پسپۆڕییەكانی زانستە كۆمەڵایەتیی و مرۆڤایەتییەكان لەهەرێمی كوردستان و بەرزترین ئیمپاكت فاكتەریشە لەهەموو پسپۆڕییەكان لەزانكۆی راپەڕین كە تائێستا بڵاوكرابێتەوە.
گۆڤاری (Journal of Medical Internet Research) لەرانكی گۆڤارەكانی دیجیتاڵ تەندروستی و ئینفۆرماتیكسی تەندروستی بەئاست بەرزترین گۆڤار دادەنرێت و لەناو باشترین (26) گۆڤاری بوارەكە بەیەكەمین گۆڤار دانراوەو لەچارەكی یەكەمدایەو لەسەر ئاستی جیهانیش چوارەمین ئاست بەرزترین گۆڤاری زانستییە و لەچەندین دامەزراوەی زانستی ئیندێكس كراوە لەوانە سكۆپەس و كلاریفەیت.
هەروەك چۆن توێژینەوەكە بەچەندین دەرەنجامی زانستی گەیشتووەو دەربارەی كاریگەری سۆشیال میدیا لەدروستكردنی ترس و تۆقاندن لەناو جەماوەرو بەكارهێنەرانی پلاتفۆڕمەكانی سۆشیال میدیادا.
لەم توێژینەوەیەدا چەند تەوەرێكی زۆر گرنگ و پەیوەست بە ئێستای میدیای نوێ و سۆشیال میدیا لە جیهاندا تیشكی خراوەتە سەر، بە تایبەتیش لە دوای سەرهەڵدانی ڤایرۆسی كۆرۆنای نوێ كە زۆرینەی حكومەت و دامەزراوە میدیاییەكانیشی لەدنیادا توشی كێشە كردووە، زانیاریی نادروست (Misinformation) و هەواڵی ساختە (Fake News) و زانیاریی زۆر لەپێویست (infodemic). هەروەك چۆن لە سامپڵی توێژینەوەكەشەوە بە چەندین دەرەنجامی زانستیی گەیشتوون، لەوانە: تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان فاكتەری بەهێزی دروستبوونی ترس و تۆقاندنی ڤایرۆسی كۆرۆنای نوێ بوون لە هەرێمی كوردستاندا، تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان زۆرترین زانیاریی ناڕاست و ساختە هەواڵی تێدا بڵاوكراوەتەوە. توێژینەوەكە بەو دەرەنجامەش گەیشتووە، كە لەناو تۆڕە كۆمەڵایەتییەكاندا لە هەرێمی كوردستان فەیسبووك زۆرترین كاریگەریی لەسەر دروستكردنی ترس و تۆقاندنی ڤایرۆسی كۆرۆنا لەناو بەكارهێنەرانیدا بینیوە.
هەروەها زۆرترین لەبەكارهێنەرانی تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان لەماوەی سێ مانگی سەرەتای 2020دا بەرێژەی یەكەم هەواڵ و زانیاریی تەندروستی و پەیوەست بە كۆرۆنایان خوێندۆتەوەو، ئەوەش كاریگەری لەسەر لایەنی سایكۆلۆژی و شێوازو رەفتاریان لە ژیانی رۆژانەیان و ژیانی كۆمەڵایەتیاندا گۆڕیوە. توێژینەوەكە بەچەندین دەرەنجامی زانستی دیكە گەیشتوەو لەرێگەی مۆدێلێكی ئامارییەوە گەیشتووە بەو دەرەنجامەی لە كاتی بڵاوبونەوەی پەتا جیهانییەكاندا، تا بەكارهێنانی تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان بەرەو زیادبوون بڕوات، ئەوا كێرڤی دروستبوون و بڵابونەوەی ترس و تۆقاندنیش زیاد دەكات و دواجار كاریگەریی لەسەر ژیانی كۆمەڵایەتی مرۆڤەكان دەبێت و گۆڕانكاری لەرەفتارو سلوكیاندا روودەدات، ئەو گۆڕانكارییەش بەپێی گروپی تەمەن و رەگەزو ماوەی بەكارهێنان دەگۆڕێت.
لینکی یاریدەدەر بۆ خوێندنەوەی هەوالەکە بە ئینگلیزی..............
PUKmedia
هەواڵی زیاتر
-
دژەتیرۆر تیرۆرستێک دەستگیر دەکات
10:11 AM - 2024-05-02 -
گهنمی جوتیارانی ههرێم به 2 ترلیۆن دینار دهخهمڵێندرێت
01:35 PM - 2024-05-01 -
سەرۆک بافڵ: کرێکاران پایەیەکی سەرەکی کۆمەڵگەن
01:05 PM - 2024-05-01 -
قوباد تاڵەبانی: کاردەکەین بۆ دەستەبەرکردنی مافی کرێکاران
11:11 AM - 2024-05-01
ئەمانەش ببینە
کوردستان 08:38 PM - 2024-05-01 مەکتەبی سیاسی یەکێتی :بەگژ هەر هەوڵێکی ناڕەوای دواخستنی هەڵبژاردندا دەچینەوە
وتەبێژی کۆمسیۆن: ئامادەکاریەکانمان بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان بەردەوامە
03:07 PM - 2024-05-01
رێواز فایهق: نابێت دهرفهتی ههڵبژاردن لهدهستبدهین
10:50 AM - 2024-05-01
کوردستان قەرزاری دەستی کرێکارانە
09:58 AM - 2024-05-01
چوار فراکسیۆنی کوردستانی دژی دواخستنی هەڵبژاردنن
06:19 PM - 2024-04-30
زۆرترین خوێنراو
-
مەکتەبی سیاسی یەکێتی :بەگژ هەر هەوڵێکی ناڕەوای دواخستنی هەڵبژاردندا دەچینەوە
کوردستان 08:38 PM - 2024-05-01 -
شاڵاو کۆسرەت رەسوڵ بەشداری پرسەیەک دەکات
پرسەنامە 06:11 PM - 2024-05-01 -
قوباد تاڵهبانی: ئهرسهلان بایز ههمووكات قهڵهم و دهنگێكی راستگۆ بووه
ی ن ک 05:29 PM - 2024-05-01 -
وتەبێژی کۆمسیۆن: ئامادەکاریەکانمان بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان بەردەوامە
کوردستان 03:07 PM - 2024-05-01 -
گهنمی جوتیارانی ههرێم به 2 ترلیۆن دینار دهخهمڵێندرێت
کوردستان 01:35 PM - 2024-05-01 -
سەرۆک بافڵ: کرێکاران پایەیەکی سەرەکی کۆمەڵگەن
کوردستان 01:05 PM - 2024-05-01 -
قوباد تاڵەبانی: کاردەکەین بۆ دەستەبەرکردنی مافی کرێکاران
کوردستان 11:11 AM - 2024-05-01 -
رێواز فایهق: نابێت دهرفهتی ههڵبژاردن لهدهستبدهین
کوردستان 10:50 AM - 2024-05-01