ئەمــڕۆ لــە مــێژوودا

جیهان 08:59 AM - 2021-04-06

 

2005: ئەنجومەنی نیشتمانیی عیراق بەزۆرینەی دەنگی ئەندامانی سەرۆك مام جەلال-ی وەك یەكەم سەرۆك كۆماری عیراقی فیدراڵ ھەڵبژارد.

 

1250: هەرەسهێنانی خاچپەرستەكان لە مەنسورە لە میسر لە میانی هەڵمەتی خاچپەرستی حەوتەم و بەدیلگرتنی مەلیكی فەرەنسە لویسی نۆهەم.

 

1814: دورخستنەوەی ئیمبراتۆری فەرەنسی ناپلیۆن پۆناپارت بۆ دوورگەی (ئیلبا) لە دەریای سپی ناوەڕاست.

 

1868: شاری تۆكیۆ بوو بە پایتەختی یابان.

 

1890: هێزەكانی فەرەنسە هێرشیان كردە سەر رۆژئاوای سودان و شاری (سیجو)یان داگیركرد.

 

1896: كردنەوەی یەكەمین خولی یاریە ئۆلۆمپیەكان لە شاری ئەسینای پایتەختی یۆنان.

 

1909: دۆزەرەوەی ئەمریكی (رۆبەرت بیری) گەشتە جەمسەری بەستەڵەكی باكور.

 

1917: ویلایەتە یەكگرتووەكان بەشداری كرد لە جەنگی یەكەمی جیهانی.

 

1919: دەسپێكی شۆڕشی (مەهاتما گاندی) لە هیند.

 

1920: یارییەكانی پێشبڕكێی (ئۆڵۆمپیات) لە برۆكسلی پایتەختی بەلجیكا ئەنجام دراو بەردەوام بوو تا (12/9)ی هەمان ساڵ.

 

1939: مەلیك فەیسەڵی دووەم بوو بە پاشای عێراق.

 

1955: هەڵوەشاندنەوەی پەیماننامەی عیراق –بەریتانیا.

 

1959: حكومەتی شۆڕشی نوێی عێراق بڕیارێكی دەركرد بەدەرچوونی عێراق لەناوچەی (ئیسترلین) و گۆڕینی هەبووەكانی عێراقی ئیسترلینی و داهاتەكانی داهاتووی لەنەوت و زێڕ و دراوی بیانی، كە بووە هۆی هەژاندنی دارایی بازاڕەكانی لەندەنی پایتەختی بەریتانیا.

 

1970: بەرپرسی رۆژهەڵاتی ناوەراستی یەكیەتی سۆڤیەت (بریما كۆڤ) بابەتێكی لە رۆژنامەی (پراڤدای) زمانحاڵی پارتی كۆمۆنیستی سۆڤیەت بڵاوكردەوە و گوتی (كێشەی كورد كۆسپ دەخاتاتە پێش گۆڕانكاریەكان لە عێراقی بەرەو چەپ كە ئەمەش پێویستە لەسەر پارتی كۆمۆنیست هەوڵی چارەسەركردنی بدات لە عێراقی بەرەو دیموكراسی و سۆشیالیستی لە هەرێمەكەدا).

 

1985: لەكاتی سەردانی فەڕمی سەرۆكی سودان (جەعفەر نومێری) بۆ ئەمریكا وەزیری بەرگری سودان (عبدالرحمن سوار زەهەب) هەڵسا بەكودەتایەكی سەربازی بە لاوەنانی سەرەك كۆمار و هەمان كات خۆی كردە سەرەك كۆماری سودان.

 

1991: ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی لە بڕیارێكیدا ئاگاداری رژێمی بەعسی كرد بە پەلامارنەدانی گەلانی عێراق بەتایبەتی گەلی كورد و داوای كرد ڕێگە بە راگەیاندنەكانی پیاوانی مرۆیی بدات بۆ یارمەتیدانی گەلی كورد.

 

1992: وڵاتانی كۆمەڵەی ئەوروپی دانینا بە سەربەخۆیی بۆسنە و هەرسك.

 

1994: سەرەتای جەنگی رەگەزپەرستی لە رواندا كاتێك توندڕەوەكان فڕۆكەیەكیان خستە خوارەوە.

 

1994: سەرۆكەكانی كۆماری ڕواندا و بۆرەندی (هابیاری ونتابامیرا) لەكارەساتی كەوتنە خوارەوەی فڕۆكە تایبەتیەكەیان گیانیان لەدەستدا، ئەم كارەش لەلایەن هێزەكانی تیرەی (هۆتۆ) ئەنجامدرا.

 

1998: پاكستان موشەكێكی تاقیكردەوە كە ناوەند هاوێژ بوو كە توانای هەبوو بگاتە خاكی هیندستان.

 

2000: (نەواز شەریف)ی سەرەك وەزیرانی پاكستان زیندانی كرا بەدەستی فەرمانڕەوای سەربازی (پەروێز موشەرەف).

 

2003: رزگاركردنی دومیز و عەین سوفنی لەلایەن هێزی پێشمەرگە و ئەمریكیەكانەوە.

 

2004: كوژرانی 12سەربازی ئەمریكی لە روومادی.

 

2005: (سێر ئەلبیر) ئیمارتی گرتەدەست لە موناكۆ دوای وەفاتی باوكی ئەمیر رینیەی سێهەم، و ئەمیش نازناوی ئەمیر ئەلبیری دووەمی وەرگرت، ئەم بنەماڵەیە زیاد لە (700)ساڵ سەركردایەتی مۆناكۆ دەكەن لەسەر ئەوناوچە بچوكە كە ڕووبەری (460)كم چوارگۆشەیە و ژمارەی دانیشتوانی (50000)كەسە.

 

2005: هەڵبژاردنی سەركردەی كورد جەلال تاڵەبانی بە سەركۆماری عێراق و ئەوەش بۆ ماوەی ئینتیقالی هەتا دانانی دەستوری نوی و ئەنجامدانی هەڵبژاردنی پەرلەمانی.

 

2006: سەرەك وەزیرانی بەریتانیا (تۆنی بلێر) و (بێرتن نەهێرنی) ئیرلەندی پەردەیان لەسەر نەخشەی زیندوكردنەوەی رێكەوتنی پێكهێنانی حكومەتی هەرێمی ئیرلەندای باكور لادا.

 

 

2008: مانگرتنی گشتی لە میسر دژی بەرزبوونەوەی نرخ و گەندەڵی كە بووە هۆی دەستگیركردنی ژمارەیەك لە خۆپیشاندەران و روودانی كاری پشێوی لە شاری (المحلە الكبری).

 

2009: زەمینلەرزەیەك دای لە شاری (لاكویلا) لە هەرێمی (ئەبروتسو) لە ناوەڕاستی ئیتالیا بە هێزی 6،4 بە پێوەری رێختەر كە بووە هۆی وەفاتی 150 كەس و برینداربوونی 1500كەس.

 

2010: پەرلەمانی فەرەنسە بڕیاریدا لە 11ی مانگی داهاتوودا بڕیاری قەدەغەكردنی پەچە دەربكات لە وڵاتدا.

 

2010: زنجیرەیەك تەقینەوەی تیرۆرستی بەغدای هەژاند و لەئەنجامی  8تەقینەوەدا زیاتر لە 60 كوژراو و 160 برینداری لێكەوتەوە.

 

2010: سەرەك وەزیرانی بەریتانیا (جۆرجون براون) داوای لە شاژن ئەلیزابسی دووەم كرد كە پەرلەمان هەڵبوەشێنێتەوە بۆ ئامادەكاری ئەنجامدانی هەڵبژاردنی گشتی.

 

لەدایكبوون:

1483: رفائیل، نیگاركێش و پەیكەرتاشی ئیتالی.

1812: ئەلكسەندەر هیرزن، نوسەری روسی.

1911: فیودور لینن، زانای كیمیای زیندەیی ئەڵمانی و وەرگری خەڵاتی نۆبڵی پزیشكی ساڵی 1964ز.

1920: ئیدموند فیشەر، زانای كیمیای زیندەیی سویسری و وەرگری خەڵاتی نۆبڵی پزیشكی ساڵی 1992ز.

1928: جیمس واتسۆن، زانای ئەمریكی لە زانستی بۆماوە و وەرگری خەڵاتی نۆبڵی پزیشكی ساڵی 1962ز.

1937: بیلی دی ویلیامز، ئەكتەری ئەمریكی.

1941: جۆرج زامفیر، مۆسیقاری رۆمانی.

1949: هورست شتورمر، زانای فیزیای ئەڵمانی و وەرگری خەڵاتی نۆبڵی فیزیای ساڵی 1998ز.

1956: عەبدولرەحمان رەقراق، ئەكتەری سعودی.

1963: رافاییل كوریا، سەرۆكی ئیكوادۆر.

1969: بول رود، ئەكتەری ئەمریكی.

1969: جاسم عەباس، ئەكتەری كوێتی.

1974: رۆبەرت كوفاتش، یاریزانی تۆپی پێی كرواتی.

1974: كارلا بیترسۆن، ژنە ئەكتەری ئەرجەنتینی.

1975: زاك براف، ئەكتەری ئەمریكی.

1981: دریعان دریعان، ئەكتەری سعودی.

1989: سامر شوعەیبی، ئەكتەری كوێتی.

 

وەفات:

1199: مەلیك ریچاردی یەكەم، مەلیكی ئینگلتەرە.

1520: رافائیل، نیگاركێش و پەیكەرتاشی ئیتالی.

1528: ئەلبرشت دورر، نیگاركێشی ئەڵمانی.

1961: جول بوردیە، پزیشكی بەلجیكی و وەرگری خەڵاتی نۆبڵی پزیشكی ساڵی 1919ز.

1971: ئیجور سترافینسكی، مۆسیقاری ئیتالی.

1981: محەمەد ئەمین كاردۆخی، شاعیری كورد، لە سلێمانی.

1992: ئیسحاق عەزیمۆف، دانەری ئەمریكی.

1993: محەمەد ناسر داتۆسیتارۆ، ئەندامی ئەنجومەنی دامەزرێنەری (رابیتەی ئیسلامی جیهانی) و سەرۆكی (ئەنجومەنی باڵای بانگەوازی ئیسلامی ئەندەلوسی).

2000: حەبیب بورقێبە، سەرۆكی تونسی.

2005: ئەمیر رینیەی سێهەم، ئەمیری موناكۆ.

2007: هونەرمەند (سەمیرە عەبدۆك) لە ئەڵمانیا.

2009: عەبود عەبدولعال، مۆسیقاری لوبنانی.

2011: زیائەدین داوود، سیاسەتمەداری میسری.

 

جەژن و بۆنەكان:

رۆژی رێكخستنی كەنیسە یەسوع بۆ قەدیسانی رۆژانی كۆتایی لە لایەن جۆزیف سمیس.

رۆژی لەدایكبوونی یەسوع لە زۆربەی كەنیسەكان.

 

PUKmedia ئا/ حسێن هەڵەبجەیی

 

‌