ئه‌مــڕۆ لـه‌ مێـژوودا

.

1258: كه‌وتنی به‌غداد له‌سه‌رده‌ستی مه‌غۆله‌كان به‌ سه‌رۆكایه‌تی هۆلاكۆ و كۆتایی هێنان به‌ خه‌لافه‌تی عه‌باسی له‌ به‌غداد.

1784: ده‌ركه‌وتنی ڤایرۆسی (ئه‌نفلۆنزه‌) بۆ یه‌كه‌م جار له‌ جیهاندا.

1795: دامه‌زراندنی یه‌كه‌م زانكۆی سه‌ر به‌ ویلایه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كانی ئه‌مریكا كه‌ زانكۆی كارۆلینای باكور بوو.

1795: ئیسپانیا دان ده‌نێت به‌ پرتوگالدا وه‌ك ده‌وڵه‌تێكی سه‌ربه‌خۆ.

1883: كۆچی دوایی دیارترین داڕێژه‌ری تیۆری مۆسیقا و ئۆپرانوسی ئه‌ڵمانی (ڤاگنه‌ر) ته‌رمه‌كه‌شی له‌ باخچه‌ی ڤیلاكه‌ی خۆی له‌شاری پایرۆت ده‌نێژرێت، (ڤاگنه‌ر) له‌ (22/5/1813)له‌دایك بووه‌ له‌شاری (لابزكی) ئه‌ڵمانیا (كارل فێرێش)ی باوكی پاش (6)مانگ كۆچی دوایی ده‌كات.

1920: كۆمه‌ڵه‌ی گه‌لان دانینا به‌ بێلایه‌نی سویسرا، كه‌ بریتی بوو له‌و هه‌ڵوێسته‌ی سویسرا به‌ درێژایی سه‌ده‌یه‌ك خوازیاری بوو.

1942: سه‌رۆكی نازی ئه‌دۆلف هێتله‌ر پاشگه‌ز بوویه‌وه‌ له‌ داگیركردنی به‌ریتانیا كه‌ ناسرابوو به‌ (شێری ده‌ریا).

1946: هه‌ڵبژاردنی شاری نیویۆركی ئه‌مریكی به‌ باره‌گای ده‌سته‌ی نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتووه‌كان.

1960: فه‌ره‌نسا هه‌ستا به‌ یه‌كه‌مین ته‌قاندنه‌وه‌ی بۆمبی ئه‌تۆمی خۆی، بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ش خاكی جه‌زائیری به‌كارهێنا كه‌ داگیری كردبوو، ئه‌وه‌ش بۆ خۆبه‌دوور گرتن له‌ هه‌ر ئاسه‌وارێك كه‌ دروستی بكات.

1974: یه‌كیه‌تی سۆڤیه‌ت نوسه‌ر و ئه‌دیب (ئه‌لكسه‌نده‌ر سولجنیتسین)ی ده‌ركرد له‌ وڵات و ره‌گه‌زنامه‌شی لێ سه‌نده‌وه‌ به‌هۆی نه‌یاربوونی به‌رامبه‌ر به‌ ده‌سه‌ڵات.

1984: دیاریكردنی قوسته‌نتین شیر نینكۆ به‌ سكرتێری گشتی حیزبی شیوعی سۆڤیه‌تی.

1991: بۆردومانی په‌ناگه‌ی عامریه‌ له‌ به‌غداد كه‌ بووه‌ هۆی كوژرانی 408 كه‌س.

1992: نه‌مانی كۆماری مه‌نگۆلیای  میللی.

2008: سه‌ره‌ك وه‌زیرانی ئوسترالی (كیڤن روو) داوایه‌كی لێبوردنی فه‌رمی له‌ (نه‌وه‌ دزراوه‌كان)ی خه‌ڵكی ره‌سه‌نی ئوسترالی ڕاگه‌یاند (ئه‌و منداڵانه‌ی به‌ زه‌بری هێز له‌ خێزانه‌كانیان دابڕاون).

له‌دایكبوون:

1457: ماری دۆقی بورگونیا، ژنی ماكسیملیانی یه‌كه‌م، ئیمبراتۆری ئیمبراتۆریه‌تی رۆمانیای پیرۆز.

1599: پاپا ئه‌لكسه‌نده‌ری حه‌وته‌م، پاپای كه‌نسیه‌ی رۆمانی كاسۆلیكی.

1835: غوڵام ئه‌حمه‌دی قادیانی، دامه‌زرێنه‌ری كۆمه‌ڵه‌ی ئه‌حمه‌دی.

1910: ویلیام شوكلی، زانای فیزیای ئه‌مریكی و وه‌رگری خه‌ڵاتی نۆبڵی فیزیای ساڵی 1956ز.

1913: مه‌لیك خالیدی كوڕی عه‌بدولعه‌زیزی ئال سعود، مه‌لیكی شانشینی سعودیه‌.

1920: شه‌فیق بلبع، سیاسه‌تمه‌دار و ده‌رمانزانی میسری.

1936: بافول مولنار، یاریزانی تۆپی پێی چیكۆسلۆفاكی.

1938: ئۆلیڤه‌ر رید، ئه‌كته‌ری به‌ناوبانگی ئینگلیزی.

1943: ئیریك فریدریسكۆن، دادوه‌ری تۆپی پێی سویدی.

1956: ئه‌میره‌ عالیه‌ی كچی حسێن، كچی مه‌لیك حسێنی كوڕی ته‌لال، مه‌لیكی ئه‌رده‌ن.

1960: بییرلویجی كولینا، یاریزان و دادوه‌ری تۆپی پێی ئیتالی.

1964: عیسام سوڵتان، پارێزه‌ر و سیاسه‌تمه‌دار و بیریاری میسری.

1969: ئه‌حلام، ژنه‌ گۆرانیبێژی ئیماراتی.

1974: ئه‌حمه‌د موتیری، یاریزانی تۆپی پێی كوێتی.

1974: روبی ویلیامز، گۆرانیبیژی ئینگلیزی.

1979: رافائیل ماركیز، یاریزانی تۆپی پێی مه‌كسیكی.

1979: مینا سوفاری، ژنه‌ ئه‌كته‌ری ئه‌مریكی.

1980: رولا مه‌حمود، ژنه‌ ئه‌كته‌ری میسری.

1980: سیباستیان كیل، یاریزانی تۆپی پێی ئه‌ڵمانی.

1981: لویزاو، یاریزانی تۆپی پێی به‌رازیلی.

1985: ئه‌لكسه‌ندروس تزویلیس، یاریزانی تۆپی پێی یۆنانی.

1986: لوك مور، یاریزانی تۆپی پێی ئینگلیزی.

192: كیفین لاكروز، یاریزانی تۆپی پێی ئیسپانی.

وه‌فات:

1332: ئه‌ندرونیكۆسی دووه‌م، ئیمبراتۆری ئیمبراتۆریه‌تی بێزه‌نتی.

1542: كاسرین هوارد، ژنی هنری هه‌شته‌م، مه‌لیكی پێنجه‌می ئینگلته‌ره‌.

1883: ریچارد فاگنه‌ر، مۆسیقاری ئه‌ڵمانی.

1883: كارل ماركس، بیریاری ناوداری چه‌پی جیهانی.

1944: ئێدوارد مۆنغ، نیگاركێشی ئازاره‌كان، له‌شاری (ئۆسلۆ)ی پایته‌ختی (نه‌رویج).. له‌دایك بووی شاری (لۆتۆن)ه‌ له‌ساڵی (1836ز).

1978: عه‌باس فارس، ئه‌كته‌ری میسری.

2000: چارلز شۆڵدز، داهێنه‌ری كارتۆنی (پینه‌ت).

2008: زیزی مسته‌فا، ژنه‌ ئه‌كته‌ری میسری.

2010: عامر خه‌ماش، عه‌سكه‌رتار و سیاسه‌تمه‌داری ئه‌رده‌نی.

2012: محه‌مه‌د عه‌ماری، عه‌سكه‌رتاری جه‌زائیری.

2013: سید سیزار، ئه‌كته‌ر و نوسه‌ری ئه‌مریكی.

جه‌ژن و بۆنه‌كان:

رۆژی دزینی بانكه‌كان به‌ نیسبه‌ت (جیسی جیمس) كه‌ سه‌ركه‌وتوو بوو له‌ دزینی بانك له‌ ساڵی 1866ز بۆ یه‌كه‌م جار له‌ جیهاندا.

PUKmedia حسێن هه‌ڵه‌بجه‌یی

‌