ئه‌مڕۆ له‌ مێژوودا

.

10نۆڤه‌مبه‌ر

رووداوه‌كان:
1444: هێزه‌كانی ده‌وڵه‌تی عوسمانی به‌ سه‌رۆكایه‌تی سوڵتان مورادی دووه‌م سه‌رده‌كه‌ێت به‌سه‌ر هێزه‌كانی مه‌لیكی سه‌لیبی (فلادیسلافی سێیه‌م) له‌ شه‌ڕی فارنا، كه‌ شه‌ڕه‌كه‌ بووه‌ هۆی كوژرانی فلادیسلاف.
1523: ده‌ستپێكردنی شه‌ڕی نێوان شا (ته‌هماسب) و (سوڵتان سلێمانی قانونی).
1567: شه‌ڕی دووه‌می نێوان هه‌ردوو مه‌زهه‌بی ( كاسۆلیك) و (پرۆتستانت) ی مه‌سیحی له‌ (سان دینی) نزیك پاریسی پایته‌ختی فه‌ره‌نسه‌.
1729: هێزه‌كانی مسقه‌ت  بورتوگالیه‌كان شكست پێدێنن و ده‌توانن شاری مومباسا رزگاربكه‌ن.
1775: دروستبوونی هێزه‌كانی پیاده‌ی ئه‌مریكی كه‌ ناسراوه‌ به‌ (مارێنز).
1891: دۆزه‌ره‌وه‌ی ئه‌مریكی (جرانفیل وودز) به‌رائه‌تی داهێنانی (شه‌مه‌نده‌فه‌ری كاره‌بایی) به‌ده‌ست ده‌هێنێت كه‌ بۆ یه‌كه‌م جار له‌ مێژووی مرۆڤایه‌تیدا ده‌ركه‌وت دوای ساڵانێك له‌ ده‌ركه‌وتنی شه‌مه‌نده‌فه‌ری هه‌ڵمیی.
1928: ئیمبراتۆر (هیرۆهیتۆ) ده‌بێته‌ سه‌رۆكی یابان.
1952: ده‌ستله‌كاركێشانه‌وه‌ی سكرتێری گشتی رێكخراوی نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتووه‌كان (تریگفی لی).
2008: 43800كه‌س له‌ راپرسیه‌كدا داواده‌كه‌ن شاری به‌سره‌ بكرێته‌ هه‌رێمێكی فیدرال.
2008: له‌ ئه‌نقه‌ره‌ خۆپیشاندانێكی 25 هه‌زار كه‌سی عه‌له‌ویه‌كان له‌ دژی جیاكاری ئاینی له‌ توركیا به‌رێوه‌چوو.
2010: له‌ سێیه‌م كۆبوونه‌وه‌دا سه‌ركرده‌ی لیسته‌ براوه‌كانی هه‌ڵبژاردنه‌ په‌له‌مانیه‌كه‌ی عێراق له‌ به‌غداد له‌سه‌ر پێكهێنانی ئه‌نجومه‌نی نیشتمانی بۆ سیاسه‌تی ستراتیژی و كۆبوونه‌وه‌ی په‌رله‌مان رێكه‌وتن.
2010: چواره‌مین ڤێستیڤاڵی گه‌لاوێژ له‌ هۆڵی ته‌وار له‌ سلێمانی به‌ڕێوه‌چوو تا 14/11 به‌رده‌وام بوو.
2010: راگه‌یاندنی ئه‌نجامی كۆتایی هه‌ڵبژاردنه‌كانی ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی كوێتی كه‌ 53%ی ده‌نگده‌ران به‌شداریانكرد، ئه‌نجامه‌كه‌شی به‌ بردنه‌وه‌ی سه‌ربه‌خۆكان و شكستی سه‌ركرده‌ ته‌قلیدیه‌كان بوو، وه‌ هه‌روه‌ها 13 ئافره‌ت رۆشتنه‌ ناو په‌رله‌مانه‌وه‌ و دوانزه‌یان به‌ سیسته‌می كۆتا و یه‌كێكیان به‌ كێبڕكێی هه‌ڵبژاردن.
2011: سه‌رۆكی یۆنانی كارولۆس بابولیاس ، ئابوریناس لۆكاس بابادیمۆس ده‌كاته‌ سه‌رۆكی حكومه‌ت.
2013: گه‌رده‌لولی هایان دای له‌ فلیپین و بووه‌ هۆی كوژارنی لانی كه‌م ده‌ هه‌زار كه‌س و به‌ره‌و ڤیه‌تنام رۆشت.

له‌دایكبوون:
745: ئیمام موسای كازم، حه‌وته‌مین ئیمامی دوانزه‌ ئیمامی شیعه‌كان.
1433: شارلی بوێر، دۆقی بیرغندی.
1483: مارتن لۆسه‌ر، پیاوی ئاینی چاكخواز و لاهوتی ئه‌ڵمانی و شه‌یدا به‌ كه‌نیسه‌ی پرۆتستانتی.
1668: فرانسوا كوبران، مۆسیقاری فه‌ره‌نسی.
1683: مه‌لیك جۆرجی دووه‌م، مه‌لیكی به‌ریتانیای مه‌زن.
1693: جۆن بفیس، پزیشك و زانای فه‌له‌كی ئینگلیزی.
1697: ولیه‌م هوگرت، هونه‌رمه‌ندی ئینگلیزی.
1759: فریدریش شیله‌ر، نوسه‌ری ئه‌ڵمانی.
1834: خۆسیه‌ هرناندیز، رۆژنامه‌نوس و شاعیر و سیاسه‌تمه‌داری ئه‌رجه‌نتینی.
1880: جیكوب ئیبستین، په‌یكه‌رتاشی جوله‌كه‌ی ئه‌مریكی.
1891: كارل ستالینگ، ئاوازدانه‌ر و دابه‌شكه‌ری مۆسیقا، ئه‌مریكی.
1918: ئیرنست فیشه‌ر، زانای كیمیای ئه‌ڵمانی و وه‌رگری خه‌ڵاتی نۆبڵی كیمیای ساڵی 1973ز.
1919: میخائیل كلاشینكۆف، عه‌سكه‌رتار و داهێنه‌ری روسی.
1920: عه‌بدولره‌حمان شه‌رقاوی، ئه‌دیب و رۆماننوسی میسری.
1925: ریچارد برتۆن، ئه‌كته‌ری ویلزی.
1927: سه‌باح، ژنه‌ گۆرانیبێژ و ئه‌كته‌ری لوبنانی.
1928: ئینیو موریكونی، مۆسیقاری ئیتالی.
1933: رونالد ئیفانز، رائیدی ئاسمانی ئه‌مریكی.
1941: ساكاموتو كیو، گۆرانیبێژ و ئه‌كته‌ری یابانی.
1942: رۆبه‌رت ئانجل، ئابوریناسی ئه‌مریكی و وه‌رگری خه‌ڵاتی نۆبڵی ئابوری ساڵی 2003ز.
1944: محه‌مه‌د ئه‌بو داود، ئه‌كته‌ری میسری.
1944: عه‌سكه‌ر ئاكاییف، سه‌رۆك كۆماری قه‌رقیزستان.
1947: به‌شیرولجومه‌ییل، سه‌ركرده‌ی سه‌ربازی و سیاسه‌تمه‌داری لوبنانی و ساڵی 1982ز هه‌ڵبژێرا به‌ سه‌ركۆمار، به‌ڵام تیرۆركرا پێش چه‌ند رۆژێك له‌ وه‌رگرتنی پۆسته‌كه‌ی.
1950: بوب ئورتنی كوڕ، زۆرانبازی ئه‌مریكی.
1955: رولان ئیمیریش، ده‌رهێنه‌ر و به‌رهه‌مهێنی سینه‌مایی ئه‌ڵمانی.
1956: موحسین به‌ده‌وی، بزنسمان و چالاكوانی سیاسی و نوسه‌ری میسری.
1958: هودا ره‌مزی، ژنه‌ ئه‌كته‌ری میسری.
1969: ینز لیمان، یاریزانی تۆپی پێی ئه‌ڵمانی.
1969: ئیلین بومبیو، ژنه‌ ئه‌كته‌ری ئه‌مریكی.
1973: باتریك بیرگر، یاریزانی تۆپی پێی چیكی.
1971: نیكی كه‌ریمی، ژنه‌ ئه‌كته‌ری ناوداری ئێرانی.
1976: ستیفن ئیفرسن، یاریزانی تۆپی پێی نه‌رویجی.
1976: شیفكی كوكی، یاریزانی تۆپی پێی فنله‌ندی.
1977: شه‌بنمی قلی خانی، ژنه‌ ئه‌كته‌ری ئێرانی ( ئه‌و كه‌سایه‌تیه‌ی رۆڵی "مه‌ریه‌می موقه‌دده‌س"ی بینی).
1977: بریتانی میرفی، ژنه‌ ئه‌كته‌ری ئه‌مریكی.
1977: عه‌بدوڵڵا جه‌معان، یاریزانی تۆپی پێی سعودی.
1979: سامو زین، گۆرانیبێژی سوری.
1979: ئه‌نتۆنی ریفیلیر، یاریزانی تۆپی پێی فه‌ره‌نسی.
1981: محه‌مه‌د جه‌راغ، یاریزانی تۆپی پێی كوێتی.
1983: مه‌لوه‌ خه‌لیل، ژنه‌ ئه‌كته‌ری به‌حره‌ینی.
1985: ته‌ڵال نایف، یاریزانی تۆپی پێی كوێتی.
1986: جوش بیك، ئه‌كته‌ری ئه‌مریكی.
1989: دانییل ئه‌دجی، یاریزانی تۆپی پێی غانی.

وه‌فات:
1290: مه‌نسور قلاون، سوڵتانی مه‌ملوكی.
1523: شا ئیسماعیلی سه‌فه‌وی، (ته‌هماسب)ی كوڕی جێی گرته‌وه‌.
1549: پاپا پۆلسی سێیه‌م، پاپای كه‌نیسه‌ی رۆمانی كاسۆلیكی.
1848: ئیبراهیم باشا، ئه‌میر و سه‌ركرده‌ی سه‌ربازی و كوڕی گه‌وره‌ی والی میسر (محه‌مه‌د عه‌لی پاشا).
1891: ئارسه‌ر رامبۆ، شاعیری فه‌ره‌نسی.
1938: مسته‌فا كه‌مال ئه‌تاتۆرك، دامه‌زرێنه‌ری كۆماری توركیا.
1948: مامۆستا زێوه‌ر، شاعیری كورد، گۆڕه‌كه‌ی له‌ گردی سه‌یوانه‌ له‌ سلێمانی.
1969: عه‌لی ئه‌حمه‌د باكسیر، نوسه‌ری میسری.
1972: شه‌كیب، زانا و شاعیری كورد.
1982: لیونید برێجنێڤ، سكرتێری گشتی حیزبی شیوعی سۆڤیه‌تی و سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی باڵای سۆڤیه‌ت.
2000: جاك شابان دلماس، سه‌ره‌ك وه‌زیرانی فه‌ره‌نسه‌.
2003: كه‌نعان سودیندو بانانا، سه‌رۆكی زیمبابۆی.
2009: رۆبه‌رت ئیكنه‌، گۆڵچی تۆپی پێی ئه‌ڵمانی.
2013: هیتله‌ر ته‌نتاوی، لیوای ئه‌ركانی جه‌نگ، میسری.

جه‌ژن و بۆنه‌كان:
رۆژی رۆشنبیری له‌ ئه‌رجه‌نتین و یادی له‌دایكبوونی خۆسیه‌ هرناندیز.
رۆژی پاڵه‌وانان له‌ ئه‌ندونیزیا
رۆژی یادی ئه‌تاتۆرك له‌ توركیا.

PUKmedia ئا / حسێن هه‌ڵه‌بجه‌یی