ئــەمڕۆ لــە مــێژوودا

.

12ئۆگەست/  ئاب

رووداوەكان:
636: موسڵمانەكان بە سەرۆكایەتی خالیدی كوڕی وەلید سەركەوتن بەسەر رۆمەكاندا كە سەركردەكەیان (ماهان) بوو لە شەڕی (یەرموك)، 50000 كەس لە رۆمەكان كوژران و 3000 كەسیش لە موسڵمانەكان، بەهۆی ئەو جەنگەوە فەتحی هەموو وڵاتی شام كرا و ئیمبراتۆریەتی بێزەنتی رووخا.
1164: موسڵمانەكان سەركەوتنیان بەدەستهێنا بەسەر فەرەنجەكاندا لە شەڕی (حارم) بە سەرۆكایەتی نورەدین زەنكی.
1783: روودانی شەڕی (رقە) لە نێوان كوێتیەكان و هۆزی (بەنی كەعب).
1809: دورخستنەوەی سەركردەی نیشتمانی (عومەر موكەرەم) بۆ (دومیات) بە بڕیاری محەمەد عەلی پاشا، هەرچەندە عومەر موكەرەم رۆڵی بەرچاویشی هەبوو لە گەشتنی محەمەد عەلی بە گرتنە دەسەڵاتی میسر لە ساڵی 1805ز.
1888: بیرتا بنز، ژنی داهێنەری ئەڵمانی (كارل بنز) بوو بە یەكەمین ژن كە  ئۆتۆمبیلی بزوێنەری بوخاری لێبخوڕێت لە مێژوودا.
1898: دەستپێكی یەكەمین پەخشی تەلەفزیۆنی لە شاری نیویۆرك بۆ ماوەی دوو سەعات و هەفتەی 3 رۆژ.
1920: هێزە چەكدارەكانی ناوچەی رەواندزی سەر بە هەولێر هێرشیان كردە سەر هێز و كاربەدەستانی بەریتانیا لە ئەنجامدا كاپتن (های)ی بەریتانی برینداركرا.
1940: دەستپێكی كردەی (ئیگڵ) كە ئەو كردەیەبوو فڕۆكەوانیی ئەڵمانی چەكی ئاسمانی مەلیكیی بەریتانیی و بەرگریەكانی تێكشكاند لە میانی جەنگی دووەمی جیهانی.
1945: یەكیەتی سۆڤیەت كۆریای باكوری داگیركرد.
1946: بڵاوكردنەوەی یەكەم ژمارەی رۆژنامەی (چەمچەماڵ) لە شاری سلێمانی.
1946: شانشینی یەكگرتوو فەرمانیدا بە وەستانی كۆچی جولەكە بۆ فەلەستین و بڕیاریدا ئەوانە بەند بكات كە هەڵدەستن بە ئاسانكاری بۆیان لە قوبرس.
1949: مۆركردنی پەیماننامەی جنێڤ كە پەیوەندیدار بوو بە پارێزگاریكردنی هاوڵاتیانی سیڤیل (مامەڵەكردنی دیل) لە كاتی جەنگەكاندا.
1952: ئەڵمانیای رۆژئاوا و یابان چوونە ناو سندوقی دراوی نێودەوڵەتی.
1952: ئەریتریا بە فەڕمی دایەپاڵ ئەسیوبیا.
1953: یەكیەتی سۆڤیەت یەكەمین بۆمبی هایدرۆجینی خۆی تەقاندەوە.
1963: رێكەوتننامەی نێوان ئێران و توركیا مۆركرا بۆ لێدانی شۆڕش و جوڵانەوەی رزگاریخوازی كورد.
1981: دەركەوتنی یەكەمین كۆمپیوتەری تاكەكەس لە لایەن كۆمپانیای (IBM).
1995: وەزیری پیشەسازی عێراقی (حسێن كامیل حەسەن) و براكەی (سەدام كامیل) و خێزانەكانیان (رەغەد) و (رەنا) كچانی سەركۆمای عێراقی سەدام حسێن و منداڵەكانیان جیابوونەوە لە رژێمی بەعس و پەنایان برد بۆ ئەردەن.
2000: نوقمبوونی ژێرئاوی روسی (كی-141كورسك) بە تەقینەوەیەك و دەبێتە هۆی قوربانی 118 كەس.
2008: حكومەتی یەكبوونی نیشتمانی لوبنانی متمانەی پەرلەمانی بەدەستهێنا بە 100 دەنگ لە كۆی 107 دەنگ، 5 پەرلەمانتار متمانەیان پێنەدا و 2 پەرلەمانتاریش دەنگیان نەدا.
2012: سەرۆكی میسری محەمەد مورسی وەزیری بەرگری و موشیر  (محەمەد حسێن تەنتاوی) و سەرۆكی ئەركان فەریق (سامی عنان) ی خانەنشین كرد و فەریقی یەكەم (عبدالفتاح سیسی) كرد بە سەرۆكی هێزە چەكدارەكان و وەزیری بەرگری و بەهەمهێنانی جەنگی، و هەروەها هەستا بە دانانی راوێژكار (مەحمود مەكی) بە جێگری سەركۆمار.

لەدایكبوون:
1503: مەلیك كریستیانی یەكەم، مەلیكی دانیمارك و نەرویج.
1720: كونراد ئیكهوف، ئەكتەری ئەڵمانی.
1762: مەلیك جۆرجی چوارەم، مەلیكی شانشینی یەكگرتوو و هانۆڤەر.
1866: خاسینتو بینابنتی، ئەدیبی ئیسپانی و وەرگری خەڵاتی نۆبڵی ئەدەبی ساڵی 1922ز.
1887: ئیرفین شرودنگەر، زانای فیزیای نەمساوی و وەرگری خەڵاتی نۆبڵی فیزیای ساڵی 1933ز.
1919: فیكرام سرابهای، زانای فیزیای هیندی.
1924: محەمەد زیائەدین، سەرۆكی پاكستان.
1935: یان بوبلوهار، یاریزانی تۆپی پێی سلۆفاكی.
1936: ئیبراهیم خان، ئەكتەری سودانی بە نەژاد میسری.
1938: ناهیدە شەریف، ژنە ئەكتەری میسری.
1972: تاكانوهانا كوجی، زۆرانبازی سۆمۆی یابانی.
1973: موقتەدا سەدر، پیاوی ئاینی شیعی و سەركردەی عێراقی.
1975: كایسی ئەفیك، ئەكتەری ئەمریكی.
1977: یسبر گرونكیار، یاریزانی تۆپی پێی دانیماركی.
1981: جبریل سیسی، یاریزانی تۆپی پێی فەرەنسی.
1982: رەشا مەهدی، ژنە ئەكتەری میسری.
1982: ئەلیكساندروس تزورفاس، یاریزانی تۆپی پێی یۆنانی.
1982: مریەم ئوزرلی، ژنە ئەكتەری ئەڵمانی كاركردوو لە توركیا.
1983: كلاس یان هونتیلار، یاریزانی تۆپی پێی هۆڵەندی.
1990: ماریو بالوتیلی، یاریزانی تۆپی پێی پێی ئیتالی.

وەفات:  
1484: پاپا سیكتوسی چوارم، پاپای كەنیسەی رۆمانی كاسۆلیكی.
1822: شیللی، شاعیری ناوداری ئینگلیز.
1827: ویلیام بلیك، شاعیری ئینگلیزی.
1848: جۆرج ستیفنسۆن، ئەندازیاری ئینگلیزی.
1901: ئەدۆلف ئیریك نوردنسكیولد، دۆزەرەوەی فنلەندی/ سویدی.
1955: تۆماس مان، نوسەری ئەڵمانی و وەرگری خەڵاتی نۆبڵی ئەدەبی ساڵی 1929ز.
1955: جیمس سومنەر، زانای كیمیای ئەمریكی و وەرگری خەڵاتی نۆبڵی كیمیای ساڵی 1946ز.
1964: ئیان فلیمنگ، رۆماننوسی بەریتانی.
1973: فالتەر هس، زانای فیزیۆلۆجیای سویسری و وەرگری خەڵاتی نۆبڵی پزیشكی ساڵی 1949ز.
1973: كارل تزیگلەر، زانای كیمیای ئەڵمانی و وەرگری خەڵاتی نۆبڵی كیمیای ساڵی 1963ز.
1979: ئیرنست شین، پزیشكی بەریتانی و وەرگری خەڵاتی نۆبڵی پزیشكی ساڵی 1945ز.
1982: هنری فوندا، ئەكتەری ئەمریكی.
1983: مەلا ئەحمەدی پێنجوێنی.
1985: ساكاموتو كیو، گۆرانیبێژی یابانی.
1989: ویلیام شوكلی، زانای فیزیای ئەمریكی و وەرگری خەڵاتی نۆبڵی فیزیای ساڵی 1956ز، و سێهەم داهێنەری ترانزیستۆر.
2004: گودفری هاونسفیلد، ئەندازیاری كارەبایی ئینگلیزی و وەرگری خەڵاتی نۆبڵی پزیشكی ساڵی 1979ز.
2005: مەنسور خەرقاوی، شاعیری كوێتی.
2010: تاهیر وەتار، نوسەری جەزائیری.

جەژن و  بۆنەكان:
رۆژی نێودەوڵەتی لاوان
رۆژی دایك لە تایلەند.
رۆژی هێزە ئاسمانیەكانی روسیا.


PUKmedia ئا/حسێن هەڵەبجەیی