ئــه‌مڕۆ لــه‌ مــێژوودا

.

رووداوه‌كان:
711: سه‌ركرده‌ (تاریقی كوڕی زیاد) سه‌ركه‌وتووبوو له‌ كۆنترۆڵكردنی باكووری ئیسپانیا له‌ سه‌ره‌تای فه‌تحی ئیسلامی بۆ نیوه‌دوورگه‌ی ئه‌یبیریا.
1401: تیموری له‌نگ به‌غدادی داگیركرد.
1816: سه‌ربه‌خۆیی ئه‌رجه‌نتین له‌ ئیسپانیا.
1850: میلارد فلیمور بوو به‌ سه‌رۆكی ویلایته‌ یه‌كگرتووه‌كان دوای وه‌فاتی سه‌رۆك زكاری تایلور.
1900: شاژنه‌ ڤیكتۆریا دانینا به‌ به‌یاننامه‌ی پاشایه‌تی كه‌ باس له‌ دروستكردنی كۆمۆنوێلسی ئوسترالی ده‌كات، كه‌ بریتیه‌ له‌و به‌یاننامه‌یه‌ی دانینا به‌ یه‌كگرتنی موسته‌عمه‌ره‌كانی كیشه‌وه‌ری ئوسترالی و هه‌مویان بخرێنه‌ ژێر ركێفی یه‌ك حكومه‌تی فیدرالی.
1919: وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی به‌ریتانیا بروسكه‌یه‌كی ئاراسته‌ی (ویلسن) كرد و ئاگاداری كرده‌وه‌ به‌ ره‌زامه‌ندی به‌ریتانیا له‌سه‌ر پێشنیاره‌كان به‌ پێكهێنانی پێنج هه‌ریم له‌ عێراقی داهاتوو له‌گه‌ڵ ویلایه‌تی كوردی له‌ باوشوری كوردستان.
1934: یه‌كه‌م كۆنفرانسی سه‌رتاسه‌ری كوردناسی له‌ ماڵی فه‌رهه‌نگ(معارف) له‌ شاری (یه‌ریڤان) ی كوردستان له‌ یه‌كیه‌تی  سۆڤیه‌ت.
1944: هێزه‌كانی كه‌نه‌دی/ به‌ریتانی شاری (كا)ی فه‌ره‌نسیان رزگاركرد له‌ چوارچێوه‌ی ئه‌و شه‌ڕانه‌ی كه‌ روویدا له‌ پاش دابه‌زینی هێزی هاوپه‌یمانان له‌ نۆرماندی.
1952: ده‌ست له‌كاركێشانه‌وه‌ی حكومه‌تی نوری سه‌عید له‌ عێراق.
1962: هێزه‌كانی سوپای رژێمی عێراق به‌ هه‌ڵه‌ سنوره‌كانی توركیایان بۆردومان كرد له‌ جیاتی بۆردومانكردنی ناوچه‌كانی كوردستان.
1963: دامه‌زراندنی یه‌كیه‌تی مالیزی كه‌ پێكهاتبوو له‌ كۆمه‌ڵێك دوورگه‌ كه‌ له‌ ژێر ركێفی به‌ریتانیادا بوون پێش سه‌به‌خۆبوونی و دروستبوونی ده‌وڵه‌تی مالیزی فیدراڵی.
1991: باشووری ئه‌فریقیا رۆشته‌وه‌ ناو لیژنه‌ی ئۆڵۆمپی نێوده‌وڵه‌تی دوای ده‌ركردنی بۆ ماوه‌ی سی ساڵ.
1996: توركیا ناوچه‌كانی دۆڵی ره‌قه‌ و بۆتی به‌ فڕۆكه‌ بۆمبارانكرد، كه‌ بنكه‌ی په‌كه‌كه‌ی لێبوو.
2000: له‌ دوورگه‌كانی (مۆلۆكۆ) ی ئه‌ندونیسا، به‌هۆی شه‌ڕ و كوشتاری نه‌ژادیه‌وه‌ 4000 كه‌س له‌ موسڵمان و مه‌سیحیه‌كان ده‌بنه‌ قوربانی و زیاتر له‌ نیو ملیۆنیش ئاواره‌ ده‌بن.
2002: دامه‌زراندنی باره‌گای نوێی یه‌كیه‌تی ئه‌فریقی له‌ ئه‌دیس ئه‌بابا.
2004: دادگای دادی نێوده‌وڵه‌تی بڕیاریدا كه‌ دیواری جیاكه‌ره‌وه‌ شه‌رعیه‌تی نیه‌ كه‌ ئیسرائیل له‌ به‌ره‌ی خۆرئاوا دروستیكردبوو.
2006: هه‌ڵبژارده‌ی ئیتالی سه‌ركه‌وت به‌سه‌ر هه‌ڵبژارده‌ی فه‌ره‌نسی به‌ لێدانی په‌نارتی جامی هه‌ژده‌هه‌می مۆندیالی به‌ده‌ستهێنا.
2007: ئاشكرابوونی ناو و ناسنامه‌ی تیرۆریستانی ته‌قینه‌وه‌ خۆكوژیه‌كه‌ی به‌رده‌م وه‌زاره‌ی ناوخۆی هه‌رێمی كوردستان.
2011: راگه‌یاندنی سه‌ربه‌خۆیی باشووری سودان له‌ سودانی یه‌كگرتوو، و (سیلفا كیر) سوێندی یاسایی خوارد و بوو به‌ سه‌رۆك، ئه‌و سه‌ربه‌خۆییه‌ش له‌ ئه‌نجامی ریفراندۆمی باشووری سودان بوو له‌ دیاریكردنی مافی چاره‌ی خۆنوسین كه‌ له‌ ماوه‌ی 9 بۆ 15 ینایه‌ری ساڵی 2011ز ئه‌نجامدرا.

له‌دایكبوون:
1879: كارلۆس شاغاس، پزیشكی به‌ڕازیلی.
1894: بیوته‌ر كابیتسا، زانای فیزیای روسی و وه‌رگری خه‌ڵاتی نۆبڵی فیزیای ساڵی 1978ز.
1894: روبی موزلی هولین، دادوه‌ری ئه‌مریكی.
1911: جۆن ئه‌رچیباڵد ویله‌ر، زانای فیزیای ئه‌مریكی.
1916: ئیدوارد هیس، سه‌ره‌ك وه‌زیرانی شانشینی یه‌كگرتوو.
1917: حسێن سدقی، ئه‌كته‌ری میسری.
1926: بن روی موتیلسۆن، زانای فیزیای دانیماركی و وه‌رگی خه‌ڵاتی نۆبڵی فیزیای ساڵی 1975ز.
1929: مه‌لیك حه‌سه‌نی دووه‌م، مه‌لكیی مه‌غریب.
1932: رونالد رامسفیلد، وه‌زیری به‌رگری ئه‌مریكی.
1934: میشایل گرافیس، ته‌لارسازی ئه‌مریكی.
1940: محیه‌دین عه‌بدولموحسین، ئه‌كته‌ری میسری.
1947: ئو جای سیمبسون، یاریزانی تۆپی پێی ئه‌مریكی و ئه‌كته‌ری ئه‌مریكی.
1948: محه‌مه‌د مه‌نسور، ئه‌كته‌ری كوێتی.
1948: حه‌سه‌ن یورایودا، وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی ئه‌ندونیسیا.
1950: ڤیكتۆر یانكوفیچ، سه‌رۆكی ئۆكرانیا.
1951: كریس كۆپه‌ر، ئه‌كته‌ری ئه‌مریكی.
1954: تیوفیل ئه‌بیگا، یاریزانی تۆپی پێی كامیرۆنی.
1955: جیمی سمیتس، ئه‌كته‌ری ئه‌مریكی.
1955: ستیف كوبل، یاریزان و راهێنه‌ری تۆپی پێی ئه‌مریكی.
1956: توم هانكس، ئه‌كته‌ری ئه‌مریكی.
1959: كیفین ناش، زۆرانباز و ئه‌كته‌ری ئه‌مریكی.
1964: جانلوكا فیالی، یاریزان و راهێنه‌ری تۆپی پێی ئیتالی.
1968: پاولۆ دی كانیو، یاریزانی تۆپی پێی ئیتالی.
1976: محمد الوادی، ئه‌كته‌ری كوێتی.
1981: ساڵح مه‌هدی، گۆڵچی تۆپی پێی كوێتی.
1985: ئه‌شلی یونگ، یاریزانی تۆپی پێی ئینگلیزی.
1990: فابیو بیرییرا داسیلفا، یارزانی تۆپی پێی به‌ڕازیلی.
1990: رافاییل بیریرا داسیلفا، یاریزانی تۆپی پێی به‌ڕازیلی.
1991: میچل موسو، ئه‌كته‌ر و گۆرانیبێژی ئه‌مریكی.

وه‌فات:
518: ئه‌ناستاسیوسی یه‌كه‌م، ئیمبراتۆری ئیمبراتۆریه‌تی بێزه‌نتی.
1706: سیور د ئیبرفیل، ده‌ریاوان و دۆزه‌ره‌وه‌ی فه‌ره‌نسی.
1746: مه‌لیك فیلیپی پێنجه‌م، مه‌لیكی ئیسپانیا.
1797: ئیدموند بیرك، بیریار و سیاسه‌تمه‌داری ئیرله‌ندی.
1850: زكاری تایلور، سه‌رۆكی ویلایه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كان.
1856: ئه‌میدیو ئه‌فوجادرو، زانای فیزیای ئیتالی.
1948: محه‌مه‌د ئه‌مین زه‌كی، نوسه‌ر و مێژوونوسی كورد.
1983: حه‌سه‌ن جه‌زراوی، هونه‌رمه‌ندی كورد، له‌ شاری دهۆك.
1998: نور الهدی، ژنه‌ ئه‌كته‌ری لوبنانی.
2001: عبدالعزیز فهد المساعد، سیاسه‌تمه‌دار و راگه‌یاندكاری كوێتی.
2006: عه‌بدولمونعیم مدبولی، ئه‌كته‌ری میسری.
2007: د. ئه‌وره‌حمانی حاجی مارف، پسپۆڕ له‌ زمانی كوردیدا، له‌ سلێمانی.

جه‌ژن و بۆنه‌كان:
جه‌ژنی له‌دایكبوونی سایتی ویكبیدیای عه‌ره‌بی.
جه‌ژنی سه‌ربه‌خۆیی له‌ ئه‌رجه‌نتین.
جه‌ژنی سه‌ربه‌خۆیی له‌ باشووری ئه‌فریقیا.
رۆژی ده‌ستور له‌ بالاو.

PUKmedia ئا/حسێن هه‌ڵه‌بجه‌یی

‌