ئه‌مڕۆ له‌مێژوودا

.

رووداوه‌كان:
1915: ده‌ستپێكردنی له‌ناوبردنی كورد له‌لایه‌ن ئه‌رمه‌نیه‌كان به‌پشتیوانی ڕووس له‌ناوچه‌كانی سه‌ری قامیش و بایه‌زیدو وان و.....هتد.
1932: فیلمی (ئه‌ولاد زوات) ده‌ركرا كه‌ یه‌كه‌مین فیلمی قسه‌كه‌ر بوو.
1939: سوپای ئه‌ڵمانیا رۆشته‌ براغ و ده‌ستیگرت به‌سه‌ر پاشماوه‌ی چیكۆسلۆفاكیا.
1958: حكومه‌تی ره‌گه‌زپه‌رست له‌باشوری ئه‌فریقیا حزبی كۆنگره‌ی نیشتمانی ئه‌فریقی قاچاخ كرد.
1978: ئیسرائیل ده‌ستیكرد به‌ داگیركردنی باشوری لوبنان كه‌ ناسرابوو به‌ كرده‌ی (لیتانی).
1991: ئازادكردنی شاره‌كانی دهۆك و زاخۆ و زۆربه‌ی ناوچه‌كانی تری بادینان.
1991: ئه‌میری ده‌وڵه‌تی كوێت شێخ جابر ئه‌حمه‌د جابر سوباح گه‌ڕایه‌وه‌ بۆ كوێت دوای ئه‌وه‌ی كوێت له‌ ده‌ستی عیراق رزگاركرا.
2000: كردنه‌وه‌ی پاركی هه‌ولێر به‌ده‌ستپێكردنی كاره‌كانی له‌پێناو ئه‌نجام گه‌یاندنی له‌سه‌ر ڕووبه‌ری (800) دۆنم زه‌وی له‌ ڕۆژئاوای هه‌ولێرو له‌كۆنه‌ سه‌ربازی فه‌یله‌قی (5)ی سوپای عیراق، كه‌ ده‌كه‌وێته‌ باكوری شه‌قامی هه‌ولێر -موسڵ- باشوری شه‌قامی گوڵان واته‌ كۆنه‌ ڕێگای ڕه‌شكین.
2000: له‌كۆبوونه‌وه‌ی په‌رله‌مان متمانه‌ به‌ وه‌زیری گواستنه‌وه‌ و گه‌یاندن (حه‌یده‌ر فه‌یلی)درا، به‌م پێیه‌ حزبی شیوعی كوردستان به‌شداری كابینه‌ی چواره‌می حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستانی كرد.
2003: پیاوانی ئاینی له‌ئیبراهیم خه‌لیل خۆپیشاندانیان له‌دژی هاتنه‌ناوه‌وه‌ی سوپای تورك بۆ هه‌رێمی كوردستان ئه‌نجامدا.
2003: ره‌جه‌ب ته‌یب ئه‌ردوگان بوو به‌ سه‌رۆك وه‌زیرانی توركیا.
2004: سه‌رله‌نوێ هه‌ڵبژاردنه‌وه‌ی (فلادیمیر پۆتین) به‌ سه‌رۆكی روسیای فیدرال.
2005: خۆپیشاندانێكی گه‌وره‌ له‌ به‌یروت وه‌ك وه‌فایه‌ك بۆ سه‌رۆك وه‌زیرانی پێشوو (ره‌فیق حه‌ریری) و داواكردنی چوونه‌ده‌ره‌وه‌ی سوپای سوریا له‌ لوبنان و ده‌ستكرا به‌ شۆڕشی برنج، و خۆپیشاندانه‌كه‌ كۆتایی نه‌هات تا سوپای سوریا ده‌رنه‌كرایه‌ ده‌ره‌وه‌.
2006: له‌سه‌ر داوای كۆنگرێسی ئه‌مریكا لیژنه‌یه‌ك له‌ (10) كه‌سایه‌تی و به‌رپرسی هه‌ردوو پارتی كۆماری و دیموكراتی پێكهێنرا له‌پێناو هه‌ڵسه‌نگاندن و لێكۆڵینه‌وه‌، له‌سه‌ر سیاسه‌ته‌كانی ئه‌مریكا له‌ عێراق، كه‌ ئه‌مه‌ش په‌یمانگای ئه‌مریكا بۆ ئاشتی رایگه‌یاند.
2006: هێزه‌كانی سوپای ئیسرائیل به‌چاودێری ئه‌مریكا و به‌ریتانیا گه‌مارۆی به‌ندیخانه‌ی ئه‌ریحای فه‌ڵه‌ستینیاندا، به‌ندیخانه‌كه‌ش به‌رپرسانی دڵسۆزی به‌رگریكردن له‌ فه‌له‌ستینی تێدابووه‌، كه‌ له‌لایه‌ن ده‌سه‌ڵاتی فه‌له‌ستین ده‌ستگیركرابوون.
2007: پاش چاره‌سه‌ری نه‌خۆشی (مام جه‌لال) سه‌ركۆماری عیراق له‌ عه‌مانه‌وه‌ گه‌ڕایه‌وه‌ بۆ سلێمانی.

له‌دایكبوون:
1681: گیورگ فیلیب تیلیمان، مۆزیك ژه‌نی ئه‌ڵمانی.
1804: یوها شتراوس، مۆزیك ژه‌نی نه‌مساوی.
1835: جیوفانی سكیابارلی، زانای ئیتالی له‌ زانستی فه‌له‌ك.
1844: مه‌لیك هومبرتی یه‌كه‌م، مه‌لیكی مه‌مله‌كه‌ی ئیتالیا.
1854: باول ئیرلیخ، پزیشكی ئه‌ڵمانی و وه‌رگری خه‌ڵاتی نۆبڵی پزیشكی ساڵی 1908.
1879: ئه‌لبرت ئینشتاین، زانای فیزیای بیردۆزی ئه‌مریكی/سویسری، به‌ نه‌ژاد ئه‌ڵمانی و له‌ گوندی (ئۆڵم) له‌ كه‌نار ده‌ریاچه‌ی (دانوینی) ئه‌ڵمانیا و وه‌رگری خه‌ڵاتی نۆبڵی فیزیای ساڵی 1921ز.
1908: موریس میرلو بونتی، فه‌یله‌سوفی فه‌ره‌نسی.
1933: مایكل كین، ئه‌كته‌ری ئینگلیزی.
1933: كوینسی جونز، به‌رهه‌م هێنی ئه‌مریكی.
1936: عه‌زیز مه‌وهوب، ئه‌كته‌ری مه‌غریبی.
1948: بیلی كریستال، ئه‌كته‌ری ئه‌مریكی.
1958: ئه‌لبیری دووه‌م، ئه‌میری موناكۆ.
1975: ستیف هاربه‌ر، یاریزانی تۆپی پێی ئینگلیزی.
1977: ناوكی ماتسودا، یاریزانی تۆپی پێی یابانی.
1979: نیكۆلا ئه‌نیلكا، یاریزانی تۆپی پێی فه‌ره‌نسی.
1979: كرس كلاین، ئه‌كته‌ری ئه‌مریكی.
1979: ئه‌رسینیۆ سیباستیاو، یاریزانی تۆپی پێی ئه‌نگۆلی
1983: ریماس مه‌نسور، ژنه‌ ئه‌كته‌ری سعودی.
1986: جیمی بیل، ئه‌كته‌ری ئینگلیزی.

وه‌فات:
1811: ئۆگستس فیتزروی، سه‌ره‌ك وه‌زیرانی مه‌مله‌كه‌ی یه‌كگرتوو.
1883: كارل ماركس، فه‌یله‌سوف و سیاسه‌تمه‌دار و رۆژنامه‌نوس و بیریاری ئه‌ڵمانی.
1932: جۆرج ئیستمان، داهینه‌ری كامێرای كۆداك.
1988: عه‌بدوڵڵاتیف محه‌مه‌د غانم، سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی دامه‌زرێنه‌ری كوێتی.
1995: ولیام فاوله‌ر، زانای فیزیای ئه‌مریكی و وه‌رگری خه‌ڵاتی نۆبڵی فیزیای ساڵی 1983ز.
1998: عه‌بدولره‌حمان ئه‌ریانی، سه‌ركۆماری عه‌ره‌بی یه‌مه‌نی.
1999: د. سه‌ید عه‌زیز شه‌مدینی.

جه‌ژن و بۆنه‌كان:
رۆژی سپی له‌ یابان و كۆریای باشور و تایوان.
جه‌ژنی زمانی ئیستونی له‌ئیستونیا.

PUKmedia ئا/ حسێن هه‌ڵه‌بجه‌یی

‌