یۆنامی: خه‌ته‌نه‌كردنی مێینه‌ نامرۆڤانه‌ترین توندوتیژییه‌

.

یۆنامی له‌ راگه‌یه‌نراوێكدا ئاشكرایده‌كات، نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتووه‌كان له‌گه‌ڵ دامه‌زراوه‌كانی حكومه‌ت و رێكخراوه‌ ناحكومییه‌كان كارده‌كات، بۆ ئه‌وه‌ی له‌ رێگای هه‌ڵمه‌تی هۆشیارییه‌وه‌، رێگری له‌ دیارده‌ی خه‌ته‌نه‌كردنی مێیینه‌ بكات.

هه‌دیه‌ 5 ساڵان بوو كه‌ خه‌ته‌نه‌ كرا” ئه‌و ڕۆژه‌ زۆر ده‌ترسام؛ دایكم منی برد بۆ ئه‌و ژووره‌ی كه‌ تێیدا خه‌ته‌نه‌ ده‌كرام، زۆر خوێنم لێ رۆیشت و به‌ درێژایی شه‌و ده‌گریام، 20ساڵ تێپه‌ڕیوه‌، به‌ڵام من هێشتا ئازارم هه‌یه‌. “

خه‌ته‌نه‌ كردنی مێینه‌، یه‌كێكه‌ له‌ هه‌ره‌ نامرۆڤانه‌ترین جۆره‌كانی توندوتیژی ره‌گه‌زی له‌ سه‌رتاسه‌ری جیهاندا. له‌ ڕۆژی جیهانی لێنه‌بووردنی خه‌ته‌نه‌كردنی مێینه‌ دا، پابه‌ندبوونی خۆمان دووپات ده‌كه‌ینه‌وه‌ بۆ كۆتایی هێنان به‌ توندوتیژی دژ به‌ مافی مرۆڤ، بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌و كچانه‌ی كه‌ هێشتا مه‌ترسیی خه‌ته‌نه‌كردنیان له‌سه‌ره‌، هه‌مان ئه‌زموونی به‌ئازاری هه‌دییه‌ نه‌چێژێته‌وه‌.

به‌پێی رووپێوی (MICS)، ساڵانه‌ له‌ 7.4% ی كچان ڕوبه‌ڕووی كرداری خه‌ته‌نه‌كردن ده‌بنه‌وه‌. هه‌رچه‌ندم به‌راورد به‌ ناوچه‌كه‌‌ ژماره‌كان كه‌من، به‌ڵام ئامانجی ئێمه‌ پارێزگاری كردنه‌ له‌‌ كچان، تاوه‌كوو به‌ ئازاری له‌م چه‌شنه‌دا تێنه‌په‌ڕن.

له‌هه‌ندێك ناوچه‌ی هه‌رێمی كوردستانی عیراق، هێشتا خه‌ته‌نه‌كردنی مێینه‌ به‌ ڕێژه‌یه‌كی زۆر ئه‌نجام ده‌درێت، نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتووه‌كان له‌گه‌ڵ دامه‌زراوه‌كانی حكومه‌ت و رێكخراوه‌ ناحكومییه‌كان كارده‌كات، بۆ ئه‌وه‌ی له‌ رێگای هه‌ڵمه‌تی هۆشیارییه‌وه‌، رێگری له‌م دیارده‌ به‌ ئازاره‌ بكرێت. هه‌روه‌ك زانراوه‌، خه‌ته‌نه‌كردنی مێینه‌ له‌ زۆر لایه‌نه‌وه‌ زیان به‌ ئافره‌تان و كچان ده‌گه‌یه‌نێت، به‌ ئازاره‌ و به‌ برینه‌، به‌ شێوه‌یه‌كی ده‌موده‌ست وبۆ هه‌میشه‌، كێشه‌ی ته‌ندروستی دروستده‌كات. بۆ نموونه‌، ئه‌و ئافره‌تانه‌ی كه‌ خه‌ته‌نه‌كراون، مه‌ترسیی مردنی منداڵه‌ تازه‌ له‌ دایكبوه‌كانیان، زیاتر ده‌بێت.

PUKmedia