riklam

عیراق، له‌ وه‌همی سه‌ركه‌وتندا

بیروڕا 01:32 PM - 2018-12-12
.

.

عه‌داله‌ت عه‌بدوڵڵا
ئه‌وه‌ی كه‌ ساڵێك له‌مه‌وبه‌ر، له‌ عیراقدا، روویداو جاڕدرا، پتر سه‌ركه‌وتنێكی سه‌ربازیی په‌تی بوو به‌سه‌ر (ده‌وڵه‌ت)ی تیرۆریستیی داعشدا، ده‌توانرێ بوترێت كه‌ ته‌نها بریتی بوو له‌ كۆتایی هێنان به‌ شه‌ڕی به‌ره‌یی له‌گه‌ڵا تیرۆریستاندا، شه‌ڕێك كه‌ جگه‌ له‌ ماڵوێرانییه‌كان و قوربانی و زیانه‌ گیانییه‌كانی، نه‌زیفێكی دارایی گه‌وره‌شی دروستكردو خه‌رجییه‌كانی گه‌شته‌ سه‌رو (300)ملیار دۆلار!.
شاردنه‌وه‌ی فاكت و زانیارییه‌كان
رووداوی تێكشكانی داعش، ئه‌گه‌ر له‌رووی مه‌عنه‌ویشه‌وه‌، بۆ عیراق و عیراقییه‌كان، به‌گشتی، رووداوێكی دڵخۆشكه‌ر بووبێ، ئه‌وا له‌واقعدا، بۆنه‌یه‌كی فووتێكراوه‌ !، ئه‌وه‌ی كه‌ تا ئێستا هاتۆته‌دی، به‌ زۆر پێوه‌ر، ته‌نانه‌ت سه‌ركه‌وتنێكی ئه‌منییش نییه‌ !. كێشه‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ماسمیدیای عیراقی، به‌هۆی ناپرۆفیشناڵێتی و زاڵبوونی گوتاری حزبی و ره‌سمییه‌وه‌ له‌ رووماڵكردندا، ناتوانێت فاكت و زانیاری، وه‌ك ئه‌وه‌ی هه‌ن، بگوازێته‌وه‌، ده‌نا نائارامی و په‌لاماره‌ تیرۆریستییه‌كانی شانه‌ جیاجیای تیرۆریستان له‌ زیاتر له‌ ناوچه‌و پارێزگایه‌كی ئه‌مڕۆی عیراقدا، نه‌شئه‌ی ئه‌و سه‌ركه‌وتنه‌ خاو ده‌كه‌نه‌وه‌و ده‌وڵه‌ت و دامه‌زراوه‌كانی ناچار به‌ مامه‌ڵه‌یه‌كی واقعییانه‌تر ده‌كه‌ن، له‌وه‌ش زیاتر كۆمه‌ڵگه‌ی عیراقی به‌رامبه‌ر به‌ هه‌ڕه‌شه‌ی تیرۆر، كه‌ هێشتا، به‌ كردار، بنه‌بڕ نه‌كراوه‌، هۆشیارتر ده‌كه‌نه‌وه‌، به‌تایبه‌تی كه‌ به‌رپرسانی ئه‌منیی عیراق، له‌سه‌ر زمانی خۆیان و به‌ شێوه‌یه‌كی ره‌سمی دان به‌وه‌دا ده‌نێن كه‌ پاشماوه‌كانی داعش سه‌رگه‌رمی خۆرێكخستنه‌وه‌ن له‌ چوار پارێزگای ئازادكراودا كه‌ به‌ رۆژی رووناك دیاره‌ مه‌به‌ستیان له‌ موسڵ و سه‌ڵاحه‌دین و ئه‌نبارو دیاله‌یه‌.
دوای ساڵێك (سه‌ركه‌وتن)..!
خه‌ڵكی عیراق مافی خۆیانه‌ كه‌ بپرسن: دوای ساڵێك له‌ كۆتایی هاتنی جه‌نگی داعش، چی بۆ وڵات كراوه‌؟. له‌ عیراقدا (200)هه‌زار خانووی رووخاو و ته‌ختكراو و سوتاوی ده‌ستی شه‌ڕی تیرۆر هه‌یه‌ كه‌ دوای ساڵێك هێشتا به‌ روخاوی ماونه‌ته‌وه‌. رێژه‌ی وێرانكاری له‌ شاره‌كانی نموونه‌ی موسڵ، ره‌مادی، ته‌لعه‌فه‌ر، جه‌له‌ولا، بێجی، حه‌ویجه‌، گه‌یشتۆته‌ (80%)!، ته‌نها له‌ موسڵدا (8) ملیۆن تۆن ته‌نها داروپه‌ردووی رووخان و وێرانكاری و پاشماوه‌ی جه‌نگ هه‌یه‌ كه‌ پاك نه‌كراونه‌ته‌وه‌، هێشتا (500) هه‌زار بۆمبی چێنراو له‌خانوو و بینا حكومی و حزبییه‌كانی ئه‌و ناوچه‌و شارانه‌دا هه‌ن كه‌ له‌ماوه‌ی جه‌نگی دژی تیرۆردا له‌ژێر كۆنترۆڵی داعشدا بوون و تا ئێستا هه‌ڵنه‌گیراون و پووچه‌ڵ نه‌كراونه‌ته‌وه‌.
سه‌رباری هه‌موو ئه‌وانه‌ش، له‌ نوێترین راپۆرتی خۆیدا، وه‌زاره‌تی به‌رگریی ئه‌مریكا (پنتاگۆن) باس له‌ ئاماژه‌كانی رێكخستنێكی نهێنیی چالاكی داعش ده‌كات كه‌ له‌ دروستبووندایه‌ له‌ عیراق، (9) هه‌زار سه‌ربازی ئه‌مریكیی خۆیشی له‌ سنوری پارێزگای ئه‌نبارداو له‌ 6 سه‌ربازگه‌دا جێگیر كردۆته‌وه‌..! كه‌واته‌، سه‌ركه‌وتنه‌كه‌، له‌ واقعدا، ئه‌و وێنه‌ فووتێكراوه‌ نییه‌ كه‌ ماسمیدیای عیراقی بۆ رای گشتیی وڵات و جیهانی بڵاو ده‌كاته‌وه‌، به‌ڵكو راستییه‌كه‌ی ئه‌وه‌یه‌ كه‌، هێشتا سه‌ری خودی ماره‌كه‌ ره‌شه‌كه‌ پان نه‌كراوه‌ته‌وه‌، ئه‌وه‌ی روویداوه‌ زیاتر برینداركردن و سڕكردنێتی، ئه‌مه‌ش هه‌ر خۆی به‌ ته‌نها مه‌ترسی و ئه‌گه‌ری سه‌رهه‌ڵدانه‌وه‌و سه‌رله‌نوێ خۆ رێكخستنه‌وه‌ی تیرۆریستان، ئه‌هێنێته‌وه‌ ئارا.
ئاواره‌یی و ناسه‌قامگیریی به‌رده‌وام
كاره‌ساته‌كانی جه‌نگی دژ به‌ تیرۆر ته‌نها لای ئه‌و هاووڵاتییه‌ عیراقییانه‌، به‌ واقعی و ورده‌كارییه‌وه‌، ده‌زانرێت كه‌ قوربانی ده‌ستی جه‌نگه‌كه‌ن. شه‌ڕی دژ به‌ داعش، هه‌ر به‌ ته‌نها، له‌ خاپورو تاڵانكردن و كوشتن و تیرۆری فیزیكی و فكری و مه‌عنه‌ویی عیراقییه‌كاندا ته‌واو نه‌بوو، به‌ڵكو به‌پێی هه‌ندێ ئاماری نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتووه‌كان، (6) ملیۆن هاووڵاتیی عیراقی له‌ناوچه‌كانی گرژیی و گۆڕه‌پانی جه‌نگه‌كاندا، كه‌ زۆربه‌یان له‌ناو جه‌رگه‌ی شاره‌كاندا چڕببوونه‌وه‌، ماڵوێران و ئاواره‌و سه‌رگه‌ردان كرد.
عیراقییه‌كان ته‌واو مافی خۆیانه‌ كه‌ بپرسن: ساڵێك به‌سه‌ر كۆتاییهاتنی جه‌نگی دژ به‌ داعشدا، چی كراوه‌ بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌و 6 ملیۆن ئاواره‌ عیراقییه‌ بگه‌ڕێنه‌وه‌ سه‌ر زێدو ماڵی خۆیان؟ كامه‌یه‌ هه‌نگاو و رێكارییه‌كانی ده‌وڵه‌ت و ده‌زگاكانی بۆ كۆتایهێنان به‌ ژیانی دووره‌ زێدی و دووره‌ وڵاتی چ له‌ناوخۆی عیراقدا بێت چ وڵاتانی دراوسێ و دنیای ده‌ره‌وه‌؟ وه‌زاره‌ته‌ په‌یوه‌نیداره‌كانی حكومه‌تی به‌غدا له‌ كوێن و تائێستا چییان كردووه‌؟ بۆ نه‌یانتوانیوه‌ هه‌لومه‌رجێكی ئه‌وتۆ له‌ سه‌قامگیری و ئاوه‌دانی بڕه‌خسێنن كه‌ هانی گه‌ڕانه‌وه‌ی ئاواره‌كان بدات كه‌ تائێستا ته‌نانه‌ت نیوه‌شیان نه‌گه‌ڕاونه‌ته‌وه‌و بگره‌ زۆر خێزانی گه‌ڕاوه‌ش، به‌هۆی نائارامیی ناوچه‌كانیان و هه‌ڕه‌شه‌ی تیرۆریستان و میلیشیا شیعه‌كانه‌وه‌، ناچاركراون كه‌ سه‌رله‌نوێ، سه‌ری خۆیان هه‌ڵبگرن و هه‌ڵبێنه‌وه‌و ژیانی كولله‌مه‌رگیی ئاواره‌یی هه‌ڵببژێرنه‌وه‌؟
جگه‌ له‌وانه‌، دۆخی كه‌ش و هه‌وای وڵاتیش له‌ یه‌ك ساڵی رابردوودا، به‌ لانی كه‌مه‌وه‌ (10) هه‌زار خێمه‌ی ئاواره‌كانی سه‌ڵاحه‌دین و موسڵی تێكداوه‌، واته‌ ژیانی ئاواره‌ عیراقییه‌كان به‌ ئه‌ندازه‌یه‌ك پشتگوێخراوه‌ كه‌ لانیكه‌م مه‌رجه‌كانی نیشته‌جێبوونیشیان له‌ ژیانی ئاواره‌ییدا بۆ دابین نه‌بێت، ئه‌مه‌ جگه‌ له‌ بڵاوبوونه‌وه‌ی دیارده‌ی ئالووده‌ بوون به‌ ماده‌ی بێهۆشكه‌ره‌كان، به‌تایبه‌تیش له‌ناو گه‌نجانی ماڵه‌ ئاواره‌كاندا كه‌ زۆر په‌ره‌ی سه‌ندووه‌و هه‌ڕه‌شه‌یه‌كی گه‌وره‌ی كۆمه‌ڵایه‌تی و ته‌ندروستییه‌ بۆ سه‌ر هه‌زاران لێقه‌وماوو ئاواره‌ی وڵات.
دوای ساڵێك، چی بۆ زیان لێكه‌وتووان كراوه‌؟
له‌لایه‌كی تره‌وه‌، سستی و بیرۆكراسییه‌تی زیاد له‌ پێویستی ده‌زگا په‌یوه‌ندیداره‌كانی حكومه‌تی عیراق، له‌ یه‌ك ساڵی رابردوودا و هاوكات دیارده‌ی گه‌نده‌ڵی و مه‌حسوبییه‌ت ته‌نانه‌ت له‌ مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵ ئاواره‌كانی عیراقدا، سه‌رچاوه‌یه‌كی تری درێژه‌كێشانی دۆزه‌خی ئاواره‌ییه‌ بۆ عیراقییه‌ په‌ڕاگه‌نده‌كانی جه‌نگ. ئه‌وه‌ی كه‌ تائێستا وه‌ك زانیاری هه‌بێت، ته‌نها له‌ شاری موسڵ و له‌ 6 مانگی رابردوودا، یه‌ك ملیۆن و (600) هه‌زار مامه‌ڵه‌ی قه‌ره‌بووكردنه‌وه‌ی زیانلێكه‌وتووانی شه‌ڕی داعش هه‌بووه‌، هیچیان یه‌كلا نه‌كراونه‌ته‌وه‌، ئه‌وه‌شی كرابێت دیارده‌ی به‌رتیل وه‌رگرتن و مه‌حسوبیه‌تی تێكه‌وتووه‌، واته‌ له‌كۆتاییدا، هاووڵاتیان، له‌كاتی لێقه‌ومانیشدا، له‌به‌رده‌م یاسادا یه‌كسان نین و مافی وه‌كیه‌كی هاووڵاتیبوونیان ده‌خرێته‌ ژێر پێ !.
ئه‌مڕۆ ته‌نها له‌ شاری ئه‌نباردا، وه‌ك نموونه‌یه‌كی تر، (30) هه‌زار مامه‌ڵه‌ی قه‌ره‌بوو كردنه‌وه‌ ئاماده‌كراون، به‌ڵام هێشتا ته‌واو و ڕایی نه‌كراون، هاوكات، خراپتر له‌وه‌، 10 هه‌زار شه‌هیدو كه‌م ئه‌ندام و پێكراوی ده‌ستی داعش له‌ پارێزگاكه‌دا هه‌یه‌ كه‌ هێشتا ئاوڕیان لێ نه‌دراوه‌ته‌وه‌!. له‌وه‌ش زیاتر، ئه‌نبار (3) ساڵه‌ رزگار كراوه‌، واته‌ له‌ 2015ه‌وه‌، به‌ڵام به‌پێی لێدوانی به‌رپرسانی خودی پارێزگاكه‌ خۆی بێت، له‌و 3 ساڵه‌دا ته‌نها (10%)ی قه‌ره‌بووی زیانه‌كانی پێنه‌گه‌یشتووه‌ !، واته‌ له‌ سێ ساڵی ره‌به‌قدا، حكومه‌تی به‌غدا، چاره‌كی ئه‌ركه‌كانی سه‌رشانی به‌رامبه‌ر به‌ شارێك جێبه‌جێ نه‌كردووه‌، ئه‌مه‌ له‌كاتێكدا كه‌ 6 پارێزگای زیان لێكه‌وتووی ده‌ستی داعش چاوه‌ڕوانی ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ی پارێزگاكانیان و بودجه‌ی تایبه‌تین به‌بێ ئه‌وه‌ی تائێستا، به‌كردار، هیچیان بۆ مسۆگه‌ر بكرێت.
پاشان، به‌پێی هه‌ندێ ئامار، رێژه‌ی بێكاری ته‌نها له‌ پارێزگایه‌كی وه‌ك ئه‌نباردا، گه‌یشتۆته‌ (60%)!، ئه‌مه‌ش هه‌ر خۆی مه‌ترسیدارترین ژماره‌یه‌و بۆی هه‌یه‌ كه‌ له‌ناویاندا به‌ هه‌زاران كه‌س، سه‌رله‌نوێ، به‌ گروپه‌ تیرۆریستییه‌كان فریو بخۆن و په‌یوه‌ندییان پێوه‌ بكه‌ن، ئه‌وه‌ش له‌ ئه‌نجامی تووڕه‌یی و بێزاری و هاوكاتیش به‌ ئومێدی بژێوی و له‌به‌رامبه‌ر بڕێك پاره‌دا، به‌تایبه‌تی كه‌ له‌ 15 ساڵی رابردوودا، گروپه‌ توندڕه‌وه‌ جیاجیاكان، ئیشیان له‌سه‌ر قۆزتنه‌وه‌ی چینی هه‌ژارو خواره‌وه‌ی كۆمه‌ڵا كردووه‌و له‌رێی دابینكردنی مووچه‌یه‌كی مانگانه‌و ده‌ست واڵاكردنیان له‌ بردنی غه‌نیمه‌ی په‌لامارو كاره‌ تیرۆریستییه‌كانیان، له‌ریزه‌كانی خۆیاندا رێكیان خستوون و چه‌كداریان كردوون.
به‌رده‌وامیی دۆخی ناهه‌مواری سیاسی و ئه‌منی..
راسته‌ حكومه‌تی عیراق، جاڕی سه‌ركه‌وتنی گه‌وره‌یدا به‌سه‌ر تیرۆریستانی داعشدا، به‌ڵام ئه‌مڕۆ ته‌واوی به‌رپرسانی حكومی و سه‌ربازی و ئه‌منی ده‌زانن كه‌ تارمایی داعش به‌سه‌ر سه‌ری هه‌موو عیراقه‌وه‌ ماوه‌، وه‌كچۆن له‌سه‌ر زه‌مینی واقعیشدا له‌چه‌ند ناوچه‌یه‌كدا جموجوڵ و په‌لاماریی ئاشكرایان هه‌یه‌،. به‌پێی هه‌ندێ ئامار، له‌ عیراقدا هێشتا نزیكه‌ی (100) هه‌زار كه‌س هه‌ن كه‌ كه‌سوكاری چه‌كدارانی داعش پێك ئه‌هێنن و تا ئێستاش به‌غدا پلانێكی دیاریكراوی نییه‌ بۆ مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵیاندا. هاوكات له‌ یه‌ك ساڵی رابردوودا، نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتووه‌كان به‌ داتاو ژماره‌ له‌لایه‌تی كه‌ له‌ عیراقدا (2300) كه‌س به‌ هۆی توندوتیژی و په‌لاماری تیرۆریستییه‌وه‌ كوژراون، ئه‌مه‌ش دروست به‌ مانای ئه‌وه‌یه‌ كه‌، راسته‌، ژماره‌و ماوه‌، ساڵێك به‌سه‌ر جه‌نگی داعشدا تێپه‌ڕیوه‌، به‌ڵام له‌واقعدا ته‌نانه‌ت یه‌ك مانگیش به‌سه‌ر خوێنڕشتن و توندوتیژی و په‌لاماری تیرۆریستاندا گوزه‌ری نه‌كردووه‌!.
له‌ ئاسته‌ سیاسییه‌كه‌یدا، هه‌موو ئاگادارین كه‌ وڵات، له‌ یه‌ك ساڵی رابردوودا، دوو هه‌ڵبژاردنی گه‌وره‌ی به‌خۆوه‌ دیوه‌، یه‌كێكیان له‌ عیراق و ئه‌ویتریان له‌هه‌رێمی كوردستان، به‌ڵام ئه‌و دوو پرۆسه‌یه‌ هیچییان بێ كێشه‌و ململانێی توندو بێ پێشێلكاری تێنه‌په‌ڕین. هه‌ر به‌بۆنه‌ی ململانێ سیاسییه‌كانه‌وه‌، هێشتاش نه‌توانراوه‌ كابینه‌یه‌كی ته‌واوی حكومه‌ت ساغ بكرێته‌وه‌و په‌سه‌ند بكرێت. هێشتا بودجه‌ی گشتیی عیراقیش یه‌كلا نه‌كراوه‌ته‌وه‌و دووبه‌ره‌كیی نێوان گروپه‌ سیاسییه‌كانیش درێژه‌یان هه‌یه‌.
گه‌نده‌ڵی و خۆپیشاندانه‌كان و مه‌ترسیی تریش
ئه‌مڕۆ ته‌نانه‌ت كاربه‌ده‌ستانی عیراق خۆیشیان ده‌زانن كه‌، له‌ یه‌ك ساڵی رابردوودا، رێكاری و هه‌نگاوی كرداری له‌دژی دیاره‌ی گه‌نده‌ڵی نه‌نراوه‌، هیچ چاكسازییه‌كی سیاسی و ئیداری نه‌هاتۆته‌ كایه‌وه‌، ئه‌مه‌ له‌كاتێكدا كه‌ عیراق له‌ سه‌رو لیستی وڵاته‌ گه‌نده‌ڵه‌كاندایه‌، ته‌نانه‌ت به‌و ده‌زگایانه‌شه‌وه‌ كه‌ بڕیاره‌ گوزارش له‌ ئیراده‌و به‌رژه‌وه‌ندیی باڵای عیراقییه‌كان بكه‌ن كه‌ مه‌به‌ست له‌ ئه‌نجوومه‌نی نوێنه‌رانی عیراقه‌!، ئه‌مه‌ تا ئه‌و راده‌یه‌ی كه‌، رۆژنامه‌ی(ده‌یلی مه‌یل)ی به‌ریتانی، به‌ فۆنتێكی گه‌وره‌و له‌ لاپه‌ڕه‌ یه‌كی خۆیداو له‌ ورده‌كاریی راپۆرتێكدا، به‌مانشێت بنووسێت:»Iraqi parliament is the worst institution in the history»، واته‌ په‌رله‌مانی عیراق خراپترین ده‌زگایه‌ له‌ مێژوودا !، ئه‌وه‌ش به‌هۆی ئه‌و هه‌موو گه‌نده‌ڵی و نادادپه‌وه‌رییه‌ی كه‌ زیاتر له‌ 13 ساڵه‌ له‌ ئیمتیازاتی ئه‌ندامانی ئه‌نجوومه‌نه‌كه‌و سه‌رۆكایه‌تییه‌كه‌یدا، هه‌یه‌، ئه‌مه‌ با ده‌زگا ده‌وڵه‌تییه‌كانی تریش له‌ولاوه‌ بوه‌ستێ !.
له‌ئاستێكی تردا، له‌یه‌ك ساڵی رابردوودا، بۆ یه‌كه‌مجاره‌ له‌ عیراقی دوای پرۆسه‌ی ئازادییه‌وه‌(2003ز)، به‌ جارێك 10 پارێزگای عیراق بۆ نان و كارو خزمه‌تگوزاری، ئاپۆرای ناڕه‌زایی جه‌ماوه‌ریی رێكبخه‌ن و خۆپیشاندانی گه‌وره‌و پڕ توندوتیژی ئه‌نجام بده‌ن و تیایاندا، بێ هه‌ڵاوێرد، په‌لاماری ده‌زگا حكومییه‌كان و باره‌گای پارت و رێكخراوه‌ سیاسییه‌ عیراقییه‌كان بده‌ن، دۆخێك كه‌ بێگومان له‌گه‌ڵ كابینه‌كه‌ی حكومه‌تی عه‌بدولمه‌هیدیشدا قابیل به‌ ته‌قینه‌وه‌و دووباره‌ بوونه‌وه‌یه‌، به‌تایبه‌تی ئه‌گه‌ر له‌ ماوه‌یه‌كی مێژوویی دیاریكراودا چاكسازیی پێویست له‌وڵاتدا نه‌كرێ و ئاوه‌دانی و خزمه‌تگوزاریی پێویست بۆ دانیشتوان، مسۆگه‌ر نه‌كرێت.

ئەمانەش ببینە

زۆرترین خوێنراو

هەواڵەکان دەنێرین بۆ مۆبایلەکانتان

ئەپڵیکەیشنی

app دابەزێنە

Play store app store app
The News In Your Pocket