ئــه‌مڕۆ لــه‌ مــێژوودا

.

17 ی سێبته‌مبه‌ر [ئه‌یلول]

رووداوه‌كان:
1171: میسر گه‌ڕایه‌وه‌ بۆ خه‌لافه‌تی عه‌باسی دوای مردنی دواهه‌مین خه‌لیفه‌ی فاتمی (عازد لدین الله).
1939: هێزه‌كانی سۆڤیه‌تی خۆرهه‌ڵاتی پۆڵه‌نده‌یان داگیركرد و ده‌ستیان گرت به‌سه‌ر ئه‌وه‌ی كه‌ ئه‌ڵمانه‌كان ده‌ستبه‌رداری بووبوون له‌ زه‌ویه‌كانی پۆڵه‌نده‌ له‌ میانی جه‌نگی دووه‌می جیهانی.
1948: رێكخراوی (شتیرن) كۆنت (فولك برنادوت)ی تیرۆركرد كه‌ له‌ نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتووه‌كانه‌وه‌ دانرابوو بۆ هه‌ماهه‌نگی نێوان عه‌ره‌ب و جوله‌كه‌ له‌ فه‌له‌ستین.
1956: بۆ یه‌كه‌م جا له‌ شاری سلێمانی یانه‌ی وه‌رزش بۆ وه‌رزشه‌وانانی شار دامه‌زرا.
1960: تیرۆركردنی سه‌ركرده‌ و پێشه‌وا و دامه‌زرێنه‌ری كۆماری ئه‌فریقیا (پاتریس لۆمۆمیا) له‌ ولایه‌تی دالاس.
1961: له‌سێداره‌دانی سه‌ره‌ك وه‌زیرانی پێشووی توركیا (عه‌دنان مندریس).
1967: كه‌رتبوونی پارتی كۆمۆنیستی عێراق كه‌ ترسناكترین كه‌رتبوون بوو له‌ مێژووی پارته‌كه‌دا به‌ سه‌ركردایه‌تی (عه‌زیز حاج) كه‌ دوایی بووه‌ راوێژكاری سه‌دام حسێن و نوێنه‌ری له‌ وڵاته‌ جیاجیاكانی جیهان.
1970: كوشتاری فه‌له‌ستینیه‌كان له‌ لایه‌ن شا حوسێنی مه‌لیكی ئه‌رده‌نه‌وه‌.
1978: مۆركردنی رێكه‌وتننامه‌ی كامب دیڤد له‌ نێوان میسر و ئیسرائیل.
1980: سه‌دام حسێن له‌ وته‌یه‌كیدا له‌ كۆبوونه‌وه‌ی ئه‌نجومه‌نی نیشتمانی عێراق رێكه‌وتننامه‌ی جه‌زائیری هه‌ڵوه‌شانده‌وه‌ و رای گه‌یاند له‌ ئاكامی شه‌ڕی له‌گه‌ڵ كورده‌كان زیاد له‌ 16 هه‌زار سه‌رباز كوژراوه‌.
1988: یاری ئۆڵۆمپیات له‌ شاری (سیئۆل)ی پیاته‌ختی  كۆریای باشوور به‌رده‌وام بوو تا 2/10ی هه‌مان ساڵ.
1991: دوورگه‌ی مارشاڵ سه‌ره‌به‌خۆیی به‌ده‌ستهێنا له‌ لایه‌ن ئه‌مریكاوه‌.
1991: كۆریای باكوور و كۆریای باشوور و ئیستونیا و لاتیفیا و لیتوانیا و دورگه‌كانی مارشاڵ و ویلایه‌ته‌كانی میكرۆنیسیای یه‌كگرتوو چوونه‌ ناو نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتووه‌كان.
1992: سكرتێری پارتی دیموكراتی كوردستانی رۆژهه‌ڵاتی كوردستان (د. سادق شه‌ره‌فكه‌ندی) له‌ به‌رلینی پایته‌ختی ئه‌ڵمانیا تیرۆركرا.
1997: تیاچونی 11 دیبلۆماتی بیانی له‌ بۆسنه‌ و هه‌رسك كه‌ له‌ نێوانیاندا نێردراوی نێوده‌وڵه‌تی (جبرو فانجر) بوو، به‌هۆی تێكشكانی فڕۆكه‌كه‌یان له‌ نزیك سه‌راییڤۆ.
1998: مۆركردنی رێكه‌وتننامه‌ی ئاشتبوونه‌وه‌ی (واشنتۆن) له‌ نێوان پارتی و یه‌كیه‌تی له‌ لایه‌ن به‌ڕێزان مام جه‌لال و كاك مه‌سعود و ناوبژیوانی ئه‌مریكا له‌ رێگه‌ی وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مریكا خاتوو (مادلین ئۆلبرایت)، بارودۆخه‌كه‌ له‌ شه‌ڕ و پێكدادانه‌وه‌ گوازرایه‌وه‌ بۆ نه‌ شه‌ڕ و نه‌ ئاشتی.
2000: سه‌رۆكی پیرۆ (ئه‌لبێرتۆ فۆجیمۆری) داوای هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی ده‌كات، پاشان بڕیار ده‌دات واز له‌ ده‌سه‌ڵات بهێنێت و دواتر پاشگه‌ز ده‌بێـته‌وه‌.
2008: تیاچوونی 16 هاوڵاتی یه‌مه‌نی له‌ هێرشێكی ئۆتۆمبیلی بۆمبڕێژكراو بۆ سه‌ر باڵیۆزخانه‌ی ئه‌مریكا له‌ سه‌نعای پایته‌خت.
2010: ئیسرائیل (ئیاد شلبایه‌)ی تیرۆركرد كه‌ یه‌كێك بوو له‌ سه‌ركرده‌كانی كه‌تیبه‌كانی عیزه‌دین قه‌سام له‌ ماڵی خۆیان له‌ چادرگه‌ی (نور شه‌مس) له‌ (توڵكه‌ره‌م).

له‌دایكبوون:
1677: ستیڤن هایلز، فیزیۆلۆجی و زانای كیمیای ئینگلیزی.
1826: برنارد ریمان، زانای بیركاری ئه‌ڵمانی.
1869: كریستیان لویس لانج، سیاسه‌تمه‌داری نه‌رویجی و وه‌رگری خه‌ڵاتی نۆبڵی ئاشتی ساڵی 1921ز.
1917: محمد خه‌لیل حه‌سری، قورئان خوێنی میسری.
1918: حاییم هرتسوغ، سه‌رۆكی ئیسرائیل.
1922: ئوگوستینو نیتو، سه‌رۆكی ئه‌نگۆلا.
1923: هانك ویلیامز، گۆرانیبێژی ئه‌مریكی.
1929: نادیه‌ السبع، ژنه‌ ئه‌كته‌ری میسری.
1945: فل جاكسۆن، یاریزان و راهێنه‌ری تۆپی باسكه‌ی ئه‌مریكی.
1950: ناریندرا مودی، سیاسه‌تمه‌دار و سه‌ره‌ك وه‌زیرانی هیند.
1960: عه‌بله‌ كامل، ژنه‌ ئه‌كته‌ری میسری.
1963: رامی سعری، شاعیر و وه‌رگێڕ و ره‌خنه‌گری ئه‌ده‌بی ئیسرائیلی.
1965: یوجی ناكا، دیزاینه‌ری یاری ڤیدۆیی یابانی.
1968: ئه‌نستزیا، ژنه‌ گۆرانیبێژی ئه‌مریكی.
1970: سیدو تراوری، یاریزانی تۆپی پێی بوركینیایی.
1977: سیمونی بیروتا، یاریزانی تۆپی پێی ئیتالی.
1981: باكاری كونی، یاریزانی تۆپی پێی ئیفواری.
1983: هودا سه‌ڵاح، ژنه‌ ئه‌كته‌ری تونسی و دانیشتووی ئیمارات.
1987: پول هونتینگتون، یاریزانی تۆپی پێی ئینگلیزی.

وه‌فات:
1574: بیدرو مینیندیز دی ئه‌فیلس ، دۆزه‌ره‌وه‌ و ده‌ریاوانی ئیسپانی.
1836: ئه‌نتوان لوران دو جوسیو، زانای فه‌ره‌نسی له‌ رووه‌كزانیدا.
1948: كۆنت  فولك برنادوت، دیبلۆماتی سویدی.
1960: پاتریس لۆمۆمیا، دامه‌رێنه‌ری كۆماری ئه‌فریقیا له‌ ویلایه‌تی دالاس.
1961: عه‌دنان مه‌نده‌ریس، سه‌ره‌ك وه‌زیرانی توركیا.
1961: داج همرسۆلد، سكرتێری نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتووه‌كان به‌ رووداوی كه‌وتنه‌ خواره‌وه‌ی فڕۆكه‌.
1992: عائیشه‌ ئیبراهیم، ژنه‌ ئه‌كته‌ری كوێتی.
1992: هریفیلتو ماتینس، ئاوازدانه‌ری به‌ڕازیلی.
1994: كارل بوبر، فه‌یله‌سوفی ئینگلیزی.
1994: لێنێـت میجه‌رسۆن، ئه‌و خاتوونه‌ی پێش مردنی نیوه‌ی سه‌روه‌ته‌كه‌ی به‌خشی به‌ خه‌ڵكی هه‌ڵه‌بجه‌ و سلێمانی.
1996: سبیرو ئه‌گنیو، سیاسه‌تمه‌داری ئه‌مریكی.
2006: جاسم حه‌مه‌د سه‌قه‌ر، ئابوریناس و سیاسه‌تمه‌داری كوێـتی.
2010: ئیاد شلبایه‌، یه‌كێك له‌ سه‌ركرده‌كانی كه‌تیبه‌كانی عیزه‌دین قه‌سام له‌ فه‌له‌ستین.

جه‌ژن و بۆنه‌كان:
جه‌ژنی پاڵه‌وانان له‌ ئه‌نگۆلا.
رۆژی ده‌ستوور له‌ ویلایه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كان.

PUKmedia ئا/ حسێن هه‌ڵه‌بجه‌یی