ئــه‌مڕۆ لـه‌ مـێژوودا

.

رووداوه‌كان:
971: كردنه‌وه‌ی جامیعی ئه‌زهه‌ر بۆ نوێژكردن، كه‌ (جه‌وهه‌ری سه‌قه‌لی) ده‌ستیكرد به‌ دروستكردنی له‌ 4ی ئه‌بریلی 970ز.
1908: سه‌دری ئه‌عزه‌م فه‌رمانیدا به‌ تاهیر پاشا و شاری موسڵ و ئه‌ندامانی تورك له‌ لیژنه‌ی جێگیركردنی سنوور، كه‌ هێزه‌كانی عوسمانی له‌و ناوچانه‌ بكشێنه‌وه‌ كه‌ كێشه‌ی له‌سه‌ره‌ و ماوه‌ به‌ كورد نه‌درێت په‌لاماری تورك بده‌ن به‌ پێی ئه‌و به‌ڵێنانه‌ی كه‌ لێیان وه‌رگیراوه‌.
1922: وه‌زیره‌كانی ده‌ره‌وه‌ی به‌ریتانیا و فه‌ره‌نسه‌ و ئیتالیا له‌ پاریس كۆبوونه‌وه‌ سه‌باره‌ت به‌ كێشه‌ی كورد و رژێمی توركیا كه‌ كاردانه‌وه‌ی باشی بۆ كورد هه‌بوو به‌ تایبه‌تی له‌ باكور و باشووری كوردستان.
1941: ده‌سپێكی كرده‌ی بارباروسای ئه‌ڵمانی بۆ داگیركردنی یه‌كیه‌تی سۆڤیه‌ت و ئه‌وه‌ش له‌ میانی رووداوه‌كانی جه‌نگی دووه‌می جیهانی كه‌ 3 ملیۆن سه‌ربازی ئه‌ڵمانی به‌شداری تێداكرد، كه‌ بووه‌ هۆی ده‌سپێكی جه‌نگه‌كه‌.
1970: تا 23/6 یه‌كه‌م كۆنگره‌ی یه‌كێتی نوسه‌رانی كورد.
1973: كه‌نه‌دا سزای له‌سێداره‌دانی لابرد.
1986: یاریزانی تۆپی پێی ئه‌رجه‌نتینی دییگۆ مارادۆنا به‌ ده‌ست گۆڵیكرد له‌ ئینگلته‌ره‌ له‌ میانی یاری چاره‌كی كۆتایی جامی جیهانی له‌ مه‌كسیك.
1996: ته‌قینه‌وه‌ی بۆمبێك له‌ شاری دیاربه‌كر، 7 كه‌س كوژران و 12 كه‌سیش برینداربوون.
2002: پێكدادان له‌ نێوان تورك و كورد له‌ شاری لاهای به‌هۆی بردنه‌وه‌ی تۆپی پێی توركیا له‌ سه‌نیگال و گه‌شتنی توركیا به‌ نیوه‌ی كۆتایی جامی جیهان كه‌ 3 كه‌س بریندار  بوون و 6 كه‌سیش له‌ لایه‌ن پۆلیسی هۆڵه‌نده‌وه‌ ده‌ستگیركران.
2002: زه‌مینله‌رزه‌ دای له‌ خۆرئاوای ئێران و بووه‌ هۆی وه‌فاتی 261 كه‌س.
2004: وه‌فدێكی باڵای یه‌كگرتوو به‌شداری كۆنگره‌ی نێوده‌وڵه‌تی (شێخ مه‌حفوز نه‌حناح)ی كرد له‌ جه‌زائیر.
2008: وڵاتی فلیپین به‌هۆی لافاو و زریانه‌وه‌ زیاتر له‌ 700 كه‌س بی سه‌روشوێن بوون.
2009: رزگاربوونی سه‌رۆك كۆماری ئه‌نگوشیتیا كه‌ ئۆتۆنۆمی هه‌بوو له‌ چوارچێوه‌ی روسیای فیدرال (یونس به‌گ یفكیروف) له‌ هه‌وڵی تیرۆركردن له‌ ئه‌نجامی ته‌قینه‌وه‌ی ئۆتۆمبیلێكی بۆمبڕێژكراو له‌ كه‌ژاوه‌كه‌یدا.

له‌دایكبوون:
1757: جۆرج فانكۆفه‌ر، دۆزه‌ره‌وه‌ی ئینگلیزی.
1767: فیلهلم فون همبلوت، فه‌یله‌سوف و سیاسه‌تمه‌داری ئه‌ڵمانی.
1905: جوزیبی مازینی، سیاسه‌تمه‌داری ئیتالی.
1856: هنری رایدر هاجرد، نوسه‌ری ئینگلیزی.
1864: هیرمان مینكوفسكی، زانای بیركاری ئه‌ڵمانی.
1897: نوربیر ئیلیاس، زانای كۆمه‌ڵناسی ئه‌ڵمانی.
1919: راقیه‌ ئیبراهیم، ژنه‌ ئه‌كته‌ر له‌ جوله‌كه‌ی میسر.
1932: ئه‌مریش بوری، ئه‌كته‌ری هیندی.
1940: عه‌باس كیا روسته‌می، ده‌رهێنه‌ری سینه‌مای ئێرانی.
1942: ئه‌شه‌ره‌ف عه‌بدولغه‌فور، ئه‌كته‌ری میسری.
1946: فیحان العربید، ئه‌كته‌ری كوێتی.
1949: میریل ستریب، ژنه‌ ئه‌كته‌ری ئه‌مریكی.
1949: موحسین ساڵح، یاریزان و راهێنه‌ری تۆپی پێی میسری.
1952: گراهام گرین، ئه‌كته‌ری هیندی.
1953: سیندی لوبر، ژنه‌ گۆرانیبێژی ئه‌مریكی.
1954: نه‌بیله‌ كه‌ره‌م، ژنه‌ ئه‌كته‌ری لوبنانی.
1960: سه‌میره‌ سدقی، ژنه‌ ئه‌كته‌ری میسری.
1964: دان براون، نوسه‌ری ئه‌مریكی.
1970: میشال ئه‌لفتریادس، مۆسیقار و سیاسه‌تمه‌داری لوبنانی.
1971: خوداداد عه‌زیزی، یاریزانی تۆپی پێی ئێرانی.
1971: ماری لین راجسكوب، ژنه‌ ئه‌كته‌ری ئه‌مریكی.
1974: دونالد فیزن، ئه‌كته‌ری ئه‌مریكی.
1974: ئیمان قوسه‌یبی، ژنه‌ ئه‌كته‌ری سعودی.
1978: ئایشه‌ فارلیر، ژنه‌ ئه‌كته‌ری توركی.
1978: ندین ته‌حسین به‌گ، ژنه‌ ئه‌كته‌ری سوری.
1980: كارلۆس دیاز، یاریزانی تۆپی پێی به‌رازیلی.
1981: ئه‌حمه‌د فلوكس، ئه‌كته‌ری میسری.
1982: حمد المنتشری، یاریزانی تۆپی پێی سعودی.
1982: ئه‌ندونی ئیراولا، یاریزانی تۆپی پێی ئیسپانی.
1982: سورایا شافیز، ژنه‌ ئه‌كته‌ر و نمایشكاری جلوبه‌رگی پرتوگالی.
1983: عیسی المحیانی، یاریزانی تۆپی پێی سعودی.
1988: كیران لی، یاریزانی تۆپی پێی ئینگلیزی.
1990: سیباستیان یونگ، یاریزانی تۆپی پێی ئه‌ڵمانی.
1992: غه‌زلان، ژنه‌ ئه‌كته‌ری كوێتی.

وه‌فات:
1429: غیاسه‌دین كاشی، زانای فارسی له‌ زانستی فه‌له‌ك و بیركاری.
1969: جودی گارلند، ژنه‌ ئه‌كته‌ری ئه‌مریكی.
1976: ساڵح جه‌وده‌ت، شاعیری میسری.
1987: ته‌قیه‌دین هیلال، زانای ئاینی مه‌غریبی.
1987: فه‌رید ئه‌ستیر، ئه‌كته‌ری ئه‌مریكی.
1990: ئیلیا فرانك، زانای فیزیای روسی و وه‌رگری خه‌ڵاتی نۆبڵی فیزیای ساڵی 1958ز.
1996: سه‌ڵاح ئه‌بو سه‌یف، ده‌رهێنه‌ری سینه‌مای میسری.
2000: روشدی مه‌هدی، ئه‌كته‌ری میسری.
2008: ئه‌لیبر قسیری، نوسه‌ری میسری به‌ زمانی فه‌ره‌نسی ده‌ینوسی.
2012: عوسمان شیمالیه‌، ئه‌كته‌ری ئه‌رده‌نی.

جه‌ژن و بۆنه‌كان:
رۆژی مامۆستا له‌ سلفادۆر.

PUKmedia ئا/ حسێن هه‌ڵه‌بجه‌یی

‌