تەعریب زوڵمە،زوڵمیش تەعریب

ستران عەبدوڵلا

ستران عەبدوڵلا ‍

-١-

رۆژەکانی رۆیشتن بێ سزا وپاداشت تێپەڕین، رۆژانی زەحمەتی و دژواری و هەژاری بوون، کەس نرخی ئەو بێ نرخیەی پێ نەدرایەوە وەک بڵێی تەمەنی خەڵک وازی مناڵان و ماڵە باجێنەی کچان بوون .. جا بیزانن و بیژمێرن خوا لەسەر بەندەکانی خۆی بە رۆژ و شەوی ژیان حیسابی کردوون، بە سەعات و سانیە و چرکەیانەوە، لە کاتێکا زیندان تەنانەت لە رژێمە فاشییەکانیشدا هەر شەو و رۆژێکی بە دەبل حیسابە، لە کاتێکدا  قیست و خەسم و بەخشیش لە کۆمپانیاکانی سەدەی نۆزدە تەرح و لێخۆشبوونی دێتە سەر.‍

-٢-‍

ئێمە لەم ئازارە بێ دەنگ بووین، نەک لەبەر گیانی لێبوردەیی کە هیچ نەتەوەیەکی سەردەست نیەتی خێرە لە کوردی نەگبەتی بخوازن ؟ ئێمە دەنگمان نەکرد چونکە وتمان وێڵی بکەین تا وەلبکا و سکتر بێت ، فەرامۆشی بکەین تا باقی عومرمان بمێنێ و دەرقەتی ژیانی بێین.دەنا لە بیرمان ماوە کە مەدرەسەی شۆڕش کرایە (مەدرەسەی بوحتەری) و ناوی جوانی قوتابخانەی هەڵگورد کرایە (مەدرەسەی ئیبن جەوزی ئیبتدایی) دەنا لە بیرمە کەی تەلەبەی عەرەب بوونە کەڵەگای سەر رێی من و شەرەفەدین ، مامۆستا تورکمانییەکەشمان کە جێبێکی قولباقەی هەبوو هیچی بۆ نەکردین تەنها ئەوە نەبێ دوو منداڵە تەمییز و نەستەلەکەی خۆی لە جێ و لە رێی شەڕەکە دوور خستەوە. ئینجا خۆمان ناچار بە جانتا و کتێبی (قیرائەی خەلدونی) کێشامان بەسەریانا و تۆڵەی شۆڕشگێریمان کردەوە،  پاشان دوای ئەو واقیعەی کەربەلایە کە کەسی تیا نەکوژریا لە بازاڕی مامرەکەی بەرامبەر (حەی قوتەیبە)ی تەعریبکراو بەرەو ناوچە ئازادکراوەکانی  بانکارێزی قوڵایی شۆرجە ڕامانکرد. ‍
-٣-‍

لەو رۆژەوە پیشەم راکردنە بەرەو ناوچە ئازادکراوەکان بۆ ئەوەی لەوێوە زمان لە زاڵم دەربێنم تا  فورسەتێک هەڵدەکەوێ و بە جانتا و کتێبی دەستم ئەکێشم بەسەریا . لە هەولێرەوە وام لەسەدام کرد و دوای سیویەکی ئابیش لەسلێمانییەوە زۆر وامکرد . کە زوڵمیش وەک ئیرهاب وایە دین و نەتەوەی نییە، نەتەوەی زوڵمو زۆرداری نەبێ، ‍لەو رۆژەوە رقم لە کەڵەگایی و گاگەلی و گوندەیی و وێران بە قەقیر و چڵکاوخۆری بەرامبەر باندەکان و بەرامبەر تەعریب  هەیە لە هەر کوێ و لەهەر کێوە بێت؟.‍

 -4-‍

تومەز هەر لە بیرمە و هەر کولانەوەیەکی دەوێت تا گشتی بێتەوە سەر لەوحی  یادەوەری ..رێک ئەو کاتە بوو (بێ سەرپەرشتان) و (بێ کەسان ) و (ئۆلیڤەر تویست) و (دایک )جەرگیان دەکرد بە ئاو و فرمێسکیان دەکردە عادەتی رۆژ ، نە لەبەر ئەوەی مەرجی کەمەندکێشی رۆمانیان تیابوو، بەڵکو چوون رێپۆرتاژی رۆژنامەکانی راستگۆ و وەک تەلەفزێۆنەکانی واقیع تەرجەمەی ژیانی ئێمەیان دەنووسییەوە و دووپات دەکردەوە. 

گاڵتەمان بەو فیلمانە دەهات کە مەینەتی و ئازاری رەشپێست و رەشئەسمەرەکانی ئەفریقا و هیند و ئاسیایان باس دەکرد لە هەمبەر سپی پێستەکانی رۆژئاوا، ئاخر ئێمەی گەنم رەنگی کورد ئەپارتایتی رەشپێستی عەرەبمان دەدی بەرامبەرمان . نازانم بۆ رۆژێک لەسەر دەقی شێرکۆ بێکەس کردیانە هەڵلاو و هاوار گوایە رەگەزپەرستە باسی سەربازی قولە رەشی عەرەبی کردووە کە هاتووە گوندی کوردستان وێران بکات ؟ ئەی بۆ کەس نەیگوت باسکردنی قژ زەرد و چاوشین وەک رەمزی ئیستعمار جۆرێکە لە رەگەزپەرستی بەرامبەر مرۆڤی سپی پێست ؟ 

برا گیان من رەشم لە کەرکوک دیتووە و (فرانز فانون) ی بیرمەندی ئازادیخوازی ئەفریقی لە جەزائیر  سپی پێستی بە نسیب بووە ، بۆ ئەو رەوایە باسی بکا و شێرکۆ بێکەسی ئێمە دەبێ دەمیدابخات؟ 

برا تەعریب لە کەرکوک داگترکارییە، با لە جەزائیر جۆرێک بێت لە رزگاری کەلتوری لە فرانکۆفۆنی، زوڵم زوڵمە و تەعریبیش هەروا. هەقە ئەوەی زوڵم دەفەرمێ ناوی تەعریبچی بێ و ئەوەی تەعریب دەکات نازناوی زاڵمی بەس بێت .‍

 -5-‍

رۆژەکان بە ئازار و ناخۆشی تێپەڕین کە هەژاری و نەداری و بێ نازی کوردەواری هاتن و چوون و تەعریب وەک جەنەڕاڵ ئازار بوو کە کۆی دەنگ و رەنگەکەی ئازار و مەینەتیشی  داگیرکردبوو ، کارێکی کرد هەژاری و بێ مافی وەک دیمەنێکی رۆمانسی بێتە بەرچاو کە حەز بکەیت نۆستالیژا بیگەشێنێتەوە.
ئەفسوس نە تەعزیب قۆڵبەست کراو  و نە تەعریب  سزای خۆی وەرگرتەوە. سڕ کرا تا پیشی خواردەوە و ئێستا ماری سڕ ماری بێ ئیجازەیە و گەرم بۆتەوە و ئامادەی پێوەدانی ترە، ئیتر  چۆن لێی غافڵ بین؟ لێی غافڵ نابین.

PUKMEDIA