MAM.. LI ŞAM (25)

Elî Şemdîn

(Dengê Îraqê.. Ji Şamê)
Elî Şemdîn
Piştî windabûna wan derfetên ku hatibûne peydakirin ji bo ku şoreşa kurdî şerê xwe li dijî rêjîmê berdewam bike, û piştî şikestina wan hewildanên ku dihatin kirin ji bo têkbirina rêkeftina (6.3.1975), ku li Cezayirê hatibû imzekirin di navbera herdû rêjîmên îraqî û îranî de bi mercê ku îran alîkariya xwe bi şoreşa kurdî re bide sekinandin, êdî serokatiya şoreşê ragihandibû ku şoreş hilweşiya û nema, û di encam de jî kurd li kurdistana îraqê li ber xerabtirîn du riyan hatin rawestan, ew jî: Yan divabû pena xwe bibin nav xaka îranê û bibin penaber, yan jî divabû xwe radestî rêjîma îraqî bikin, û di wê çaxê de Mam Celal jî li Şamê bû, û wî hemî pêwendiyên xwe yên herêmî û navdewletî bi kar anîbûn ji bo ku karibe hinekî qebareya vê kareseta ku hatiye serê miletê kurd li kurdistana îraqê sivik bike, û ji bo parastina hestê berxwedanê û berdewamiya şoreşê.
Gelek derfet û destpêşxerî di vî warî de hatin pêşkêşkirin, û bi taybet ji aliyê her yek ji (Mû’emer Qezafî, û Hafiz Esed, û Enwere Sadat û Yefxînî Birîmakov..)‘ve, û ew derfet tev di ketin qazanca berdewamiya şoreşê de, li dijî rêjîma xwînmij ya Bexdadê, û ewan aliyan amadekariya xwe nîşan didian  ji bo pêşkêşkirina hemî rengê piştgîrî û alîkariya diravî û moralî û çekdarî, lewma serokê lîbî Mû’emer Qezafî, çaxê ku wî Mam Celal dît jêre amadekariya xwe dabû nîşandan ku alîkariya wan ya diravî ya pêwîst bike ji bo berdewamiya şoreşê li dijî rêjîma Sedam Husên, her wiha serok Hafiz Esed jî çaxê ku li gel Mam Celal civiya bû soz dabû ku çek û teqemenî ji wan re bi de peydakirin, û rê bide wan ku navendên serbazî û baregehên xwe li Şam û li Qamişlo û Dêrikê, bidin vekirin, û dergeh jî hatin vekirin li ber hatina serkirdeyên wan yên siyasî û serbazî ku serbest werin nav xaka sûriya, û Soviyêt bi xwe jî bi lez pêwendî bi Mam Celal re kirin û ew xwestin Mosko û zoz dane wî ku wê alîkariya wan bikin eger şer li dijî rêjîma Bexdadê berdewam bikin, û Mam Celal Yefxînî Birîmakov jî dît ku wê çaxê peyamnêrê rojnameya Piravda bû, û di vê derbarê de Mam Celal di pirtûka (Defterên şoreşa kurdî û îraqê)‘de, dûpat dike û dibêje: (Dema ku min Birîmakov li Beyrûtê dît, wî ji min xwest ku em di şerde berdewam bin, û xwe rdestî daxwaziyên şahinşah nekin, û got ku tevgera kurdî eger xwe radest bike wê li ser xwe tomar bike ku ew tevgereke noker û paşkoye, û bi saya berxwedana we em dikarin êdî navcîtiyê bikin dinav tevgera kurdî û bexdadê de..).
Tevî ku Mam Celal wê çaxê hîç partiyeke siyasî birêve ne dibir, û hîç postekî wî di rêveberiya şoreşa kurdî de tunebû, ji bilî ku ew bi tenê endam bû di ofîsa karûbarê erebî de li Beyrûtê, lê tevî wê jî wî hest bi pirsiyaretiya xwe ya dîrokî di kir, û bi dûrbînî ew buyer û pêşveçûn di xwendin, lewma wî biriyara xwe ya çarenivîs da û di demeke kin de karîbû arasteya buyeran bide guhertin, ew jî dema ku li Beyrûtê di (27.3.1975)‘de ragihand, û biriyara berdewamiya berxwedanê û dirêjedan bi şoreşa kurdî dabû li dijî xwînmijên Bexdadê, û soz dabû ku ew di nêzîktirîn dem de vedigere kurdistana îraqê bi armanca gurkirina hestê şervanan û geşkirina moralê wan, û tiştê ku bêtir ew handabûn li ser vê hingavê agahdariya wî ji wan çalakiyan re ku (Tevgera rencderên kurdistanê), dest bi wan kiribû û amadebûna wê tevgerê ji bergirî û berxwedanê re li hundirê kurdistana îraqê, ku bi dihan kadirên wê hatibûn bi darvekirin di zîndanên rêjîma xwînmij de li bexdadê, mîna (Şihab Şêx Nûrî, û Enwer Zorab û Ce’ifer Ebdul Wahid), ku Adil Murad di pirtûka (Yaranê Tuleytila)‘de, ew dabûne bi navkirin mîna: (Dînemoyê şoreşa nû..),.
Bê goman helwîstên posetîv yên her yek ji (Mû’emer Qezafî, û Hafiz Esed), û piştgîriya wan ya (Diravî û çekdarî), ya bê sînor ji Mam Celal re, roleke vê helwîstê ya serekî û çarenivîs hebû di guhertina arasteya berxwedanê ber bi piştgirêdana bi Esed û Qezafî û soviyêt ve, li şûna biştgirêdana bi şahinşahê îranê ve ku hêviyên şoreşa kurdî beravêtî kiribû û xiyanet lê kiribû di qonaxeke tirsnak û hestiyar de ji têkoşîna wê ya rizgarî xwaz, û bi taybet xwendina Mam Celal ji helwîsta li gel Hafiz Esed li ser bingiha nakokiyên tayifî û netewî û dijberiya istiratîcî ya bingehî ku di navbera herdû rêjîmên Be’isî de li sûriya û îraqê hebûn, ewê bingeha tayifî hiştibû ku şofîniyeta Hafiz Esed hinekî kêmtir be ji Be’isiyên dinê derbarê pirsa kurdî li îraqê, mîna ku Mam Celal di pirtûka (Dîdara Temen)‘de gotiye.
Piştî hilweşandina şoreşa kurdî, Mam Celal li Şamê cîbicî bûbû, û şam wek navendeke serekî bi kar anî ji bo damezirandina rêxistineke siyasî ku karibe wê qebareya mezin ji bêhêviyê û ji wêraniya ku rêkeftina Cezaiyr li şûna xwe hiştibû, tevî dorpêç bike û têxe bin baskê wê rêxistinê de, lewma Mam Celal pêwendî kirin li gel (Adil Murad, û Ebdul Rezaq Mîrza), û ji wan xwestibû ku ji Tehran werin Şamê, û ew jî yekser gihiştin şamê di (7.4.1975)‘de, her wiha Mam Celal ji Dr. Fû’ad Me’isûm jî xwest ku bi lez were şamê, ku ew wê çaxê nûnerê şoreşa kurdî bû li Qahîra, û piştî ku hersê gihiştin şamê, êdî li gel Mam Celal dest bi civînan kirin ta ku di encam de yekîtî niştimanî kurdistan li wir hate damezirandin, û di vê derbarê de Adil Murad di pirtûka (Yaranî Tuleytila)‘de, dibêje: (Mam Celal pêwendî kirin bi dihan kadirên miletê kurd re.. û piştî bi dihan danûsitandin û pêwendiyên telîfonî û şand û civînên rawêjkarî di navbera herçar damezrêneran de û li gel sedan kesayetiyên niştimanî yên kurdî û îraqî û erebî yên dost û hevbend, me civîna yekem ya fermî di 22.5.1975’de, li çayxana Tuleytila di nava şamê de li darxist bi serokatiya Mam Celal û amadebûna Dr. Fû’ad Me’isûm û Ebdul Rezaq Ezîz Mîrza û Adil Mûrad , û piştî gengeşe û guhertina nerînan me biriyar da ku em navê rêxistina xwe ya nû bikin Yekîtî Niştimanî Kurdistan..), û piştî vê hingavê Mam Celal pêwendî kirin li gel her yek ji (Dr. Kemal Fû’ad, û Noşêrwan Mustefa û Umer Şêxmûs), ku wê çaxê li ewrupa bûn, û ew razî kirin werin nav desteya damezrêner ya yekîtî niştimanî kurdistan, û bi vî rengî endamê wê desteyê bûne (7) kes.
Û piştî amadekirina daxwiyaniya damezirandina yekîtî niştimanî kurdistan ku Mam Celal li çayxana (Tuleytila), amadekiribû, û yekser radiyoya (Dengê Îraqê.. Ji Şamê), di (1.6.1975)‘de, ew daxwiyanî ji Şamê belav kiribû, û rojnameyên sûrî û libnanî jî bi berfirehî belav kirin, lewma vê daxwiyaniyê dengekî bilind dabû di nav miletê kurd de, ku ew hestê reşbînî û bêhêvîtiyê hilweşand bû, û ew daxwiyanî bûbû mîna qêrîneke tûnd û bi hêz di ruyê Sedam Husên de ku çekek nehişt û bi kar ne anî bû di komelkujiya miletê kurd de, û di pêşiya wan çekan de yê kîmawî, û ew daxwiyanî bangewaziyeke berpiris bû ji bo gurkirina hestê xebatker û pêşmergan, û ji bo geşkirina ruhê berxwedanê û avakirina hêviyan li cem miletê kurd ku sêdar û zîndan û derbiderî ew di nav pêlên xwînê de nuqim kiribû.
Elî Şemdîn