MAM.. LI ŞAM

Elî Şemdîn

(20)
(Esed: Dîdara te li gel Ebdul Nasir ez Dilxweş kirim )
Mana Mam li Şam derfetek dîrokî bû ku torek ji pêwendiyên giring li gel raya giştî erebî ava bike, û ew pêwendî gihiştine astê xwe yê herî bilind çaxê ku rêkeftê (sudfê), ew wek nûnerê kurd li gel Ebdul Nasir di sala (1963)‘de li Qahîre civand, û ji vê dîdarê û bi şûnde êdî gelek dîdarên din jî li dû hev kirin, û Mam Celal di wan civînan de karîbû bala serok Ebdul Nasir rakişînê bi alî xwe de , û bibe ciyê baweriya wî, û bandora xwe jî berde ser helwîsta wî derbarê pirsa kurdî li kurdistana îraqê, û wî bide razîkirin bi giringiya çareserkirina vê pirsê bi şêweyekî aştiyane li ser bingiha erêkirina mafê etonomî di çarçewa îraqa yekbûyî de, û vê yekê bandoreke kûr dabû ser hêzên siyasî û kultûrî erebî, û roleke berbiçav lîstbû di zelal kirina wêneya rasteqîne ya pirsa kurdî li ber çavê wan hêzan, û ew neçarkirin ku li helwîstên xwe yên nîgetîv derbarê pirsa kurdî vegerin, ku ev piris bi cudabûn û israyîla diwem binav dikirin.
Û di vê çarçewê de, Mam Celal di pirtûka (Dîdarê temen)‘de, dibêje: (Çaxê dîdara min li gel Ebdul Nasir, wê çaxê berpirsên sûrî hîna xortbûn, û li gor ku hinan ji wan vê paşiyê ez agadar di kirim ku gelekî ew dixweş di bûn dema ku ez li gel Ebdul Nasir civiyabûm, û di gotin ku ewan navê min di rojnameyan de dixwendin: Celal Talibanî li gel Ebdul Nasir civiyaye..), û her wê çaxê efserê hêza asîmanî yê sûrî, Mûqedem Hafiz El’esed (1930- 2000), ew yek ji wan xortan bû ku dilxweş bûbûn bi wê dîdara ku li Qahîra di navbera Mam Celal û serok Ebdul Nasir’de rûdabû, û ew cara yekem bû ku Hafiz Esed bi navê Mam Celal bihîstibû bi riya rojnameyên ku nûçeya vê dîdara dîrokî li ser sînga rûpelên xwe veguhestibûn û belavkiribûn, û Esed bi xwe di dîdareke xwe de li gel Mam Celal dibêje ku ew gelekî dilxweş bûbû bi vê nûçyê, û Mam Celal di bîrhatinên xwe de (Dîdara Temen)’de, li ser zimanê Esed dibêje: (Carekê ez li gel serok Hafiz Esed civiyam, û gote min: Ez efserekî bi pileya Mûqedem bûm di hêza asîmanî de, çaxê ku te serdana Ebdul Nasir kiribû û min jî ev nûçe di rojnameyan de xwend, tu dostê erebayî û pişitgîriya pêwendiyên erebî- kurdî dike, û tiştê tu dike wê bandoreke wê ya pozetîv hebe li ser pêwendiyên kurdî- erebî..).
Ta wê çaxê, hîna jî Mam Celal bi navê (Hafiz Esed), ne bihîstibû, ji ber ku ev nav ji nû hatibû bihîstin di çaxê buyerên cudabûnê di (28.9.1961)’de, dema ku li Qahîre li gel çend efserekî Be’isiyên sûrî hatibû girtin zêdetir ji mehekê, ku li wir bûn di wê demê de, bi sedema ku partiya wan (Be’is), li gel çend partiyeke sûrî li ser yadaşta cudabûnê imzekiribûn, û piştî ku hatibûn azadkirin û vegeriyane sûrî, ew efser hatibûn dûrxistin ji leşkerê sûrî û ew veguhestibûn xizmeta medenî di wezaretekê de bi sedema helwîsta wan ya li dijî cudabûnê.
Hafiz Esed wê çaxê, yek ji wan pênc efseran bû yên ku komîteya leşkerî ya şaxê Be’isa Erebî ya iştîrakî li sûriya durist kiribûn, û rêxistinên xwe saz û amade dikirin bi şêweyekî nehînî, û ew razî ne dibûn ku partiya wan were hilweşandin, û doza nûkirina yekîtiyê li gel Misrê dikirin, ta ku di dawî de karîbûn kodeta li dijî hikûmeta cudabûnê bikin di (8.3.1963)‘de, û di vê demê de dostê Hafiz Esed û hevalê wî di komîteya leşkerî de (Selah Cidîd), ew vegerand nav rêza leşkerî û pileya wî ya serbazî jî di sala (1964)‘de, yekser kiribû (Lîwa), û ew kiribû serokê hêza asîmanî û bergiriyê, û di dawîde jî ew di (16.10.1970)‘de, bi tevgera xwe ya çaksasiyê rabû.
Êdî dîdar û hevdîtinan destpêkirin di navbera Mam Celal û Hafiz Esed de, û her bi her pêwendî di navbera wan de kûrtir û xurtir bûn, û dîdara yekem di sala (1967)‘de, bilez û li ser piyan bû, bê ku nasîneke rû bi rû dinav wan de bibe, ew jî çaxê ku dinav şanda îraqî de ku ji civîna sosiyalistên ereb vegeriya bûn ku li Cezayir hatibû li darxistin, û wê çax Hafiz Esed dibînin ku hîna ew wezîrê bergiriyê bû li sûriya.. lê dîdara fermî ya yekem ew di sala (1970)‘de bû, û Mam Celal li ser vê dîdarê di bîrhatinên xwe de (Dîdara Temen), di axivê û dibêje: (Yekem dîdar dinavbera me de kurt û kin bû, ew jî bi rêkeft hatibû kirin di sala 1967’de, û yekem rûniştina fermî ji bo danûsitandin û axaftinê li gel yektir di sala 1970’de bû, ew jî di riya çûna min bo Beyrûtê de bû, dema ku ez li ser xala sînorê îraq û sûrî hatim sekinandin û nehiştin derbas bibim, min hêvî û rica ji wan kir ku bi tiranzît di sînorê wan re derbasî Beyrûtê bibim lê nehiştin, û gotin bimîne sibhê û veger îraqê..), û Mam Celal dibêje ku di wê dema ku li wir sekinî bû otombîlek hat ya Tevger Rizgarîxwaza Filestînî (Fetih)‘bû, û pizîşkekî filestînî têde bû wî Mam Celal naskiribû û hatibû  silav li wî kir bû û jê pirsî bû: (Tû li vir çi dike?!), Mam Celal bersiva wî dide û rewşa xwe bi hûrî jêre dibêje, û derfetê werdigrê û nameyekê pêre ji Hafiz Esed’re dişînê, ku wê çaxê hîna ew serok wezîr bû li sûriya, û jêre dinivîsînê ku ew li ser sînor hatiye sekinandin ji ber ku pêş çend salan ve hatiye qedexe kirin ji derbasbûna nav xaka sûrî, û hêviyê jê dike ku vê qedexeyê li ser wî rake û hilîne, ku êdî karibe çûna xwe ber bi Libnanê berdewam bike.  

Û Mam Celal çîroka xwe berdewam dike di pirtûka (Dîdara Temen)‘de, û dibêje ku ew li ser xala sînor maye rawestan ji sibihê ta piştî nîviro bê ku hîç tiştekî bixwe, û li ser piyan hatûçû dikir û çentê wî jî li ser erdê avêtî bû, û ne hiştin derbasî cem wan bibe û li ser kursiyekî rûnê, û Mam Celal di eynî jêderê de dibêje: (Ji nişkan ve zilamê berpirs hat ku pêştir bi hişkî û pozbilindî li gel min di axivî, bangî min kir û bi nermî got: Tu mamoste Celal Talbanî‘ye? Min naskir ku tiştekî nû rûdaye, û nameya min gihiştiye ciyê xwe, min jî êdî bi payebûn lê vegeran: Belê ezim, wî got: Serok Wezîr qedexekirin li ser te rakiriye, û gotiye bere li wir çavrê bike ezê otombîleke taybet jêre bi şînim ku wî hilgirê, û di demeke kurt de otombîleke Marsîdis hat û ez birim otêla Semîre Emîs li Şam danîm, û bûme mêvanê serok wezîr..), û di sibiha roja dinde Mam Celal li gel Hafiz Esed di civê, û bivî şêweyî ew civîna fermî ya yekem bû di navbera wan de, û Mam Celal berdewam dike û dibêje ku Esed got: (Tu bi xêr hatî, ez ji te dixwazim ku çend rojekî li vir bimîne, min jî sipasiya wî kir û lêbûrdin jê xwest ku hin karê min yên bi lez hene dive ez biçim, û min izin jê xwest û ji wir ber bi Beyrûtê ve ez bi rêketim û çûm, û ew bû cara fermî ya yekem ku li gel wî civiya bûm, û ew qencî bi min kir ku navê min ji lîsta qedexekiriyan rakir û hilanî..). 
Bi vî rengî Mam Celal dest pêkiribû bi avakirina pêwendiyên kûr û bi hêz li gel serokê sûrî (Hafiz Esed), û her di bîrhatinên xwe de dibêje: (Yek ji qenciyên Hafiz Esed li ser me ew bû ku di yekem kongirê partiya Be’is de, ku piştî tevgera wî ya çaksaziyê hatibû bestin, danpêdan û erêkirina wî ji mafê netewî yê miletê kurdî bû li kurdistana îraqê, û razîbûna wî bi hukimê otonomî li kurdistana îraqê, ji ber ku berî wî tu kesî ne diwêra bû li ser mafê miletê kurdî yê rewa bi axive, û her digotin ku kurd cudaxwazin û di xwazin ji welatê îraqê veqetin, û dujminê neteweya erebî ne..).