MAM.. LI ŞAM

Elî Şemdîn

(17)
(Rikberî Dinavbera Be’is û Nasr de )
Çaxê ku Mam Celal li Şam bû, û danûsitandin bi gorepana erebî bi giştî, û bi simbolên wê yên siyasî re di kir bi taybet, wê çaxê têgihiştibû kêberkiya siyasî di çi astî de ye, ku di navbera Cemal Ebdul Nasir û partiya Be’is de rûdabû, û Mam Celal karîbû zû derbasî nav vê hevkêşeyê bibe, û helwîsta xwe yekalî bike bi arasteya avakirina pêwendiyan bi Ebdul Nasir re, ku Ebdul Nasir êdî destpêkiribû dibû simbolekî netewî bê rikaber di cîhana erebî de, û bi taybet piştî bidestxistina wî ji Kenala Siwês re sala (1956), û damezrandina komara erebî ya yekbûyî sala (1958), û biriyardana hilweşandina partiyan li sûriya di (12.3.1858)‘de, ew biriyara ku hîç partiyek jê nehate jibîr kirin ta partiya Be’is jî ketibû ber vê biriyarê de, û hêdî hêdî ev kêberkî di navbera herdû aliyan de bû rikaberiyek tûj û dijwar, nexasim piştî ku herdû tevgerên kodetayî rîdan û bi serkeftin, ku Be’is serpereştiya wan dikir li îraq di (8.2.1963)‘de, û li sêriya di (8.3.1963)‘de, û destpêkirina diyalogê li Qahîra di (17.4.1963)‘de, ji bo pêkanîna yekîtiya sêqolî (Misrî, Îraqî û Sûrî), vê yekê Ebdul Nasir xiste nav herdû kevirên aşê serkirdayetiya Be’is de li sûriya û li îraq, lewma wê çaxê pirsa kurdî bûbû giringtirîn pirs di vê rikberiyê de. 
Ji ber vê yekê hevdîtinên Mam Celal di vî warî de, yên li dûv hev li gel Cemal Ebdul Nasir, di warê pêşkêşkirina pirsa kurdî li kurdistana îraqê di çarçewa wê ya rast de, ew jî bi zîrekbûna wî ya tûj, û bi bîrkirin û têgihiştina wî ya siyasî ya babetî û bi şêwazên dîblomasî yê nerim Mam Celal karîbû baweriya serok Cemal Ebdul Nasir bistîne, û wî têxe sûretê rasteqîne yê vê pirsê, û wî han bide ku li tenişt dadweriya wê bi sekine û doza çareserkirina wê bike bi şêweyekî aştiyane, zû Ebdul Nasir di giringiya pirsa kurdî de têgihiştbû ku wek kerteke fişarêye û karîgere di vê rikberiyê de, û kete bin bandora sûretê ku Mam Celal jêre pêşkêş kiribû di wan hevdîtinên wan de, û di vî warî de Cemal Atasî di pêşgotina xwe de ku ji pirtûka Munzir Mûsilî re (Ereb û Kurd), nivîsî bû, ev yek gotibû: (Ebdul Nasir, weke ku ez agahdarim, gelekî dilxweş bû bi nerîna Mam Celal, ji ber ku nerîneke istiratîcî û dûrbîn bû, û rêk bû bi nerîn û dîtina wîre, û pêwendiyên Talbanî û hevalên wî yên xweş, man berdewam piştre jî li gel Misira Ebdul Nasir..), û ev helwîsta serok Ebdul Nasir ya pozetîv derbarê pirsa kurdî li kurdistana îraqê, bandora wê gihiştibû alîgir û dost û heval û yên ku di jêr karîgeriya kesatiya wî ya karêzmî de bûn jî, piştî ku ev pirs ta wê çaxê di bazinekî qedexe û tirisnak de bû, û wek Isra’îla diwem di hate hijmartin.
Mam Celal di vê nerîna xwe de ji baweriya xwe ya kûr ku di pirtûka (Dîdara Temen)‘de, dibêje: (Ez di wê baweriyê de bûm û hîna jî di wê baweriyê de me, ku bilind kirina astê pirsa kurdî ji pirseke navxweyî ber bi astê derevî, û astê cîhanî jî, bê guman ev kar xizmeta pirsa me ya netewî dike, û gavên giring wê dajoyê ber bi pêş ve..). evê yekê hişt ku ew derfeta çûna Qahîre li gel Fû’ad Arif, di çarçewê şanda fermî ya hikûmeta îraqî de winda neke û ji destê xwe bernede, ji bo beşdarîkirinê di ahenga bîranîna salane ya damezirandina komara erebî ya yekbûyî di (22.2.1963)‘de, û pîrozkirina serokê wê Cemal Ebdul Nasir bi vê bîranînê, ku wî bi xwe li ser vê dîdarê di nameyekê de bi destê xwe nivîsiye, û şandiye ji bo mûşîr Ebdul Hekîm Amir ku wê çaxê ew li welatê Yemen bû, û Mihemed Hesenên Heykel kopiyekê ji vê nameyê di pirtûka xwe de ya bi navnîşana (Salên Kelandinê), ku têde serok Ebdul Nasir basa dîdara xwe li gel nûnerê Berzanî (Celal Talbanî), û wezîr (Fû’ad Arif)‘ dike, ku ew bi cuda ji şanda îraqî dîtibûn û li gel wan rûniştibû, û Ebdul Nasir vê yekê bi xwe di nameya xwe de dibêje: (Lê şanda kurdan pêk htibûn ji wezîr û ji nûnerê Berzanî, ewan ji min xwestin bi tenham min bibînin bi cuda ji endamên şanda îraqê yên din, û ewan jî razîbûn ez kurdan bibînim, kurdan di wê dîdarê de gotin ku ew baweriyê bi sozên hikûmeta îraqî nakin eger ne ez bi xwe gerentiyê bidim wan ku ewê wan sozan cîbicî bikin, ewan jî her doza hukimê otonomî dikirin, û ewan şer jî rawestandine piştî ku şoreşê rudabû, û pêwendiyên wan bi serkirdeyên şoreşê re hebûn berî rûdana şoreşê, û soz jî ji wan wergirtibûn, lê diyare ku hikûmet ji sozên xwe direve û cîbicî nake.. R933). 
Û tiştê ku rola Mam Celal xurtir kiribû di wan dîdar û giftûgoyan de, ji bilî zîrek bûn, û behremendiyên wî yên kesayetî û pileyên wî yên partîtî, wisa jî bidestxistina wî bû ji baweriya Berzanî re, û baweriya kongirê kurdî yê berfireh jî bû ku li bajarokê (Koya), di dema (18-22/3/1963)‘de, hatibû li darxistin, û di wî kongirî de Mam Celal hatibû destnîşan kirin ku nûneratiya miletê kurd bike di danûsitandinên ku li bexdê bi rêve diçûn di navbera kurd û û hikûmetê de, û erk pê hatibû sipartin ku serokatiya şanda kurdî bike di giftûgoya yekîtiya sê qolî ku li Qahîre dest pê kiribûn, û wek em dizanin ku bêtir ji (2000), endam beşdar bûbûn ku nûneratiya hemî deverên kurdistana îraqê dikirin, di nav wan de jî nûnerê hoz û êl û yekîtî û sendîkayên rêxistinên gelêrî yên kurdî cûra û cûr, û aliyên ayînî û olî jî beşdar bûbûn li wî kongirî, û di vî warî de Munzir Mûsilî di pirtûka xwe de ya bi nav nîşana (Be’is û Kurd)‘de, dibêje: (Ew kongir ji aliyê cîgirê serok, Celal Talbanî’ve hatibû bi rêvebirin, û wî raporteke têrûtesel jî pêşkêşî kongir kiribû li ser rewşa siyasî û leşkerî, û têde danûsitandineke giştî li ser vê rewşê hatibû kirin, û komîteyek ji 35’kesan hatibû destnîşan kirin bi razîbûna kongir, û biriyar jî hate sitandin ku Berzanî nameyeka sipasiyê ji hikûmeta navendî re bi şîne ku daxwaziyên kurdî erêkiriy, û piştre şandek ji 14’kesan bi serokatiya Talbanî hatibû destnîşan kirin di kongir de ji giftûgoyê bike li gel hikûmetê..).
 Û bi vû rengî (Mam Celal), piştî kongireyê Koya êdî bûbû nûnerê fermî ji aliyê kurdî yê fermî re, ku bi şarezayî rola xwe di lîst û serkeftin jî bi dest anîbû di hevkêşeya rikberiyê de ku dinavbera Nasiriyan û Be’isiyan de  rûdabû û bi rêvediçû, û herwiha di çaxê beşdariya wî ya karîger di wan giftûgoyên çarenivîs de ku li gel hikûmetê birêve diçûn, û beşdariya wî di ganûsitandinên yekîtiya sê qolî ku di (14.4.1963)‘de, li Qahîra destpêkiribûn, û ev rol bi xwebû ku hiştibû wezîrê derve yê îraqî wê çaxê (Talib Şibîb), di pirtûka (Lêvegerek di bîrhatinên Talib Şibîb)‘de, dûpat bike û bibêje: (Celal Talbanî di erkê xwe de serkeftî bû, û baweriya me û ya mele Mistefa Berzanî jî bi dest xwe xisti bû û sitand bû..).