ویستم مێردەكەم بترسێنم بەڵام ئەو هیچ هەڵوێستێكی نەبوو ‌

خۆسوتاندن، پاڵنەرەكان‌و هۆكارەكان زیاتربوون

خۆسوتاندن، پاڵنەرەكان‌و هۆكارەكان زیاتربوون


ژیان زۆر لەوە جوانترە جەستەی خۆتی لەپێناودا بسوتێنیت. لەم سەردەمەدا هەموو ئیمكاناتێك تاڕادەیەك هەیە، بەڵام قەناعەت كەمبۆتەوە ئەوەش وایكردووە هەندێك لەكەسەكان پەنا ببەنەبەر خۆسوتاندن بەتایبەت ژنان، كە بەڕێژەیەكی زیاتر خۆیان دەسوتێنن، بۆیە بۆ هۆشیاری زیاتر بەباشمانزانی سەردانی نەخۆشخانەی سوتاوی‌و نەشتەرگەری جوانكاری ئیمێرجێنسی لەسلێمانی بكەین تا لەنزیكەوە ئەو كەسانە بدوێنین‌و بزانین بۆو لەبەر چ هۆكارێك ئەو كارە دەكەن‌و تا چەند پەشیمانن لەدوای رووداوەكە؟

خۆسوتاندن‌و پاڵنەرەكانی

زوهرەی تەمەن 44 ساڵ یەكێكە لەو قوربانیانەی ژیان، كە لەخەم‌و بیركردنەوەی ژیاندا جەستەی خۆی بەناحەق ئاگرتێبەرداو بۆ ماوەی چوار رۆژ لەژێر چاودێری ورددا بوو، بەڵام بەداخەوە گیانی لەدەستداوە.
هەر لەكاتی گەڕانم بەناو نەخۆشخانەكەدا، چوومە لای ژنێكی تر، كە تەمەنی 23 ساڵ بوو، كاتێك قسەم لەگەڵ كرد هۆكاری خۆسوتاندنەكەی بۆ باسكردم‌و وتی: «ئێوارەیەكیان كاتێك هاوسەرەكەم لەسەر كار گەڕایەوە ماڵ، پێم وت ئەمڕۆ خاوەن خانووەكەمان داوای چۆڵكردنی خانووەكەی لێكردین‌و دەبێت لەخەمی پەیداكردنی خانوودا بین. هەر لەسەر ئەم قسانەم هاوسەرەكەم توڕەبوو، دەمەقاڵێ كەوتە نێوانمان، منیش وتم دەبێت لەداخدا خۆم بسوتێنم، بەڵام بەداخەوە هاوسەرەكەم لەجێی ئەوەی ئارامم بكاتەوە، زیاتر هاندەر بوو بۆئەوەی ئەو كارە بكەم، بۆیە منیش ویستم هاوسەرەكەم بترسێنم‌و چووم نەوتم كرد بەخۆمداو بەمنداڵە بچوكەكەم وت تا چەرخەكەی بۆ هێنام‌و گڕم لەجەستەی خۆم بەردا، بەداخەوە هاوسەرەكەم هیچ هەڵوێستێكی نەبوو تا رۆژم بەم رۆژە گەیشت».

هیچ شتێكی مایەی خۆسوتاندن نییە
ئەو ژنە، كە نایەوێت ناوی بڵاوبكرێتەوە، داوا لەهەموو ئەو كەسانە بەتایبەتی كچان‌و ژنان دەكات، كە هیچ شتێك ئەوە ناهێنێت هەوڵی خۆكۆشتنی بۆ بدەین بەتایبەتی خۆسوتاندن. وتیشی: «ئێستا زۆر پەشیمانم‌و داوا لە كچان‌و ژنان دەكەم بیر لەژیانی خۆیان‌و كەسوكارو منداڵەكانیان بكەنەوە بەرلەوەی هەڵەی وا بكەن».

دەرچووی زانكۆیەو بەداخەوە مرد
ئاوارەی تەمەن 28 ساڵیش، یەكێكی ترە لەقوربانییەكانی دەستی كێشەی نێوان ژن‌و مێردەكان، كاتێك تێنەگەیشتن دروست دەبێت لەنێوانیاندا. ئەو بەرلەوەی گیان لەدەست بدات، بۆ كوردستانی نوێ دەڵێت: «خوێندنی زانكۆم تەواو كردووە، بەڵام دانەمەزرابووم‌و دوو منداڵیشم هەیە، هەر لەسەر كێشەی نیشتەجێبوون لەگەڵ هاوسەرەكەم بوو بەناخۆشیمان‌و ئاگرم لەجەستەی خۆم بەردا. منیش هەروەك هەموو ئەو كەسانەی دوای ئەنجامدانی ئەم كارە، هەر لەیەكەم خولەكەوە پەشیمانم‌و داوا دەكەم خانمان هیچ كات دەستنەدەنە خۆسوتاندن».

بەشی سوتاوی گەورەساڵان
لەماوەی دوو هەفتەی گەڕانم بەناو هۆڵەكانی بەشی سوتاوی گەورەساڵان لەنەخۆشخانەی ئیمێرجێنسی-دا، بۆم دەركەوت لەو بەشەدا ئەو كەسانەی لە 1% تا 60%ی جەستەیان سوتاوە دەچنە ئەو بەشە.

هەموو چین‌و توێژێكی تێیدایە
كارمەندێكی ئەو بەشە، كە بۆ ماوەی 11 ساڵە لەوێدا كاردەكات، هەندێ لەو رووداوانەی بەرەو رووبۆتەوە باسكردو وتی: «لەهەموو چین‌و توێژێك دێتە لامان، تەنانەت تێیدایە كەسی خاوەن بڕوانامەی بەرزن، بۆ نموونە خۆیان دكتۆرن، پارێزەرن، دەرچووی زانكۆو پەیمانگاكانن».

پیاوانیش خۆیان دەسوتێنن
باسی لەوەشكرد، ئێستا حاڵەتی خۆسوتاندن لەپیاوانیشدا هەیەو هەر یەكێكیان پەنا دەبەنەبەر بەناو چارەسەری كێشەكان، كە نەك تەنانەت چارەسەر نییە، بەڵكو گەورەترین بەدبەختیە. لەوبارەیەوە وتیشی: «جاری واهەبووە خێزانی ئەو نەخۆشەی خۆی سوتاندووە، لەم نەخۆشخانەیەدا بووە بەدەنگەدەنگیان تا وایلێهاتووە برایانی پۆلیسی فریاكەوتنیش هاتوونەتە ئێرە بۆ چارەسەركردنی كێشەكەیان».

هیچ نەخۆشێك دەرزی مردنی لێنادرێت

لەبارەی نەخۆشخانەكەو كەشوهەوا خەمناك‌و كارەساتبارەكەی نێو چیرۆكەكان، دكتۆر شاخەوان سائیب بەگ بەڕێوەبەری نەخۆشخانەی ئیمێرجێنسی باسێكی گشتی كارو بەرنامەكانی رۆژانەی نەخۆشخانەكەیانی كردو هەموو بەشەكانیشمان بەسەركردەوە تا بەرچاوڕوونیم بداتێ بۆ بەدەستهێنانی زانیاری زیاتر تا بتوانم بە پێی پێویست ئەرك و ماندووبوونی هەمووكارمەندانی نەخۆشخانەكە بخەمەڕوو.
دكتۆر شاخەوان وتی: «كاتێك نەخۆشەكان دێنە ئێرە، كارمەندەكان دڵسۆزانە ئەركەكانیان رادەپەڕێنن‌و هەوڵی چارەسەركردنی نەخۆشەكان دەدەن بێ سڵەمینەوەو هەستكردن بەماندوێتی».
هەروەك هەموو ئەو دەنگۆیانەی رەتكردەوە، كە گوایە لەنەخۆشخانەكەیاندا دەرزییەكی تایبەت بەكاردێت بۆ كۆتاییهێنان بەژیانی نەخۆشەكان. وتیشی: «ئەو دەنگۆیانە هیچ بنەمایەكیان نییەو تەنها پڕوپاگەندەی هەندێك كەسە».

حەوت مانگە بێ لانەیە

دكتۆر شاخەوان چیرۆكی پیاوێكی بۆ گێڕامەوە، كە كەمێك باری دەروونی تەواو نییەو بەداخەوە چەند مانگێك لەمەوبەر لەكاتی خۆگەرمكردنەوە بەئاگر لەكەلاوەیەكدا، بەشێك لەجەستەی سوتاوەو رەوانەی نەخۆشخانەی ئیمێرجێنسی كراوە، بەڵام ماوەی حەوت مانگە هەرچەندە لەسوتاوییەكە چاكبۆتەوە، بەڵام هیچ پەناگەیەكی نییەو تائێستاش لەو نەخۆشخانەیەدا ماوەتەوەو بەردەوام خزمەت دەكرێت. وتیشی: «هیچ رێكخراوو لایەنێكی حكومی پەیوەندیدار بەو كێشانەوە تائێستا ئەركی لەخۆگرتنی ئەو پیاوەی نەگرتۆتەئەستۆ، بەڵام لای ئێمە رێزی لێدەگیرێت‌و ناهێڵین سەرگەردان ببێت».

بەشی هەستیاری

لەگەڵ یەكێك لەو خانمە پەرستارانەی لە بەشی یەكەی هەستیارییە (ئەو بەشەی رێژەی سوتاوی‌و مردنی تێدا زۆر بەرزە) دوام‌و ئەویش باسی كاركردنی رۆژانەی لەبەشەكەیاندا كردو وتی: «هەموو ئەو نەخۆشانەی دێنە ئەم بەشە، بەداخەوە ئومێدی رزگاربوونیان لەمردن زۆر كەمە. زۆر دڵتەنگ دەبین كاتێك نەخۆشێك گیان لەدەست دەدات».
باسی لەوەشكرد، رۆژانە چەندین دیمەنی بەئازار دەبینن، تەنانەت وایانلێهاتووە هەمیشە لەماڵەوە بەهەستیارییەوە مامەڵە لەگەڵ ئاگردا دەكەن.

دابینكردنی شوقەیەك بۆ یەكێك لەژنەكان

دوای گوێگرتنیشم لەكەیسی یەكێك لەژنە سوتاوەكان، كە بەهۆی كێشەی نیشتەجێبوونەوە خۆی سوتاندبوو، پەیوەندیم كرد بەهاوڕێ‌و هاوكارم زانا عەلی ئامادەكارو پێشكەشكاری بەرنامەی «شوێن پێ»ی سەتەلایتی گەلی كوردستان تا دەنگی ئازارەكانی بگەیەنێت بەلایەنە پەیوەندیدارەكان، خۆشبەختانە دوای بڵاوبوونەوەی بەرنامەكە، كۆمپانیایەك شوقەیەكی نیشتەجێبوونی بەقیستی درێژخایەن‌و بەبێ پێشەكی‌و بەبەخشینی 2200 دۆلار لەپارەكەی، كرد بەناوی ژنەكەوە.

سەرنجێک

لەكۆتاییدا دەمەوێت ئەو بڵێم، لەهەموو ئەو رۆژانەی سەردانی ئەو نەخۆشخانەیەم كرد، رووداوو دیمەنی زۆر كارەساتبارو ناخۆشم بینی، بەتایبەتی كاتێك لێدوانم لە سێ نەخۆش وەرگرت، بەڵام پاشان بەداخەوە كۆچیی دواییان كردبوو. بەو هیوایەم هەمووان هۆشیاری پەیدا بكەن‌و بزانن هیچ شتێك ناگاتە ئەوەی مرۆڤ، گیان‌و جەستەی خۆی لەپێناویدا ئاگر تێبەربدات.

PUKmedia  ئەژین قادر