ئه‌مڕۆ له‌ مێژوودا

.

رووداوه‌كان:

 1916: رێكه‌وتننامه‌ی سایكس بیكۆ له‌ نێوان فه‌ره‌نسه‌ و شانشینی یه‌كگرتوو، ئه‌وه‌ش بۆ دیاریكردنی ناوچه‌كانی ده‌سه‌ڵات له‌ خۆرئاوای ئاسیا، دوای شكستی ده‌وڵه‌تی عوسمانی.

1921: په‌یمانی نێوان توركیا و روسیا مۆركرا به‌ پێدانی چه‌ند ناوچه‌یه‌كی كورد له‌ هه‌رێمی قه‌وقاز به‌ توركیا.

1923: داگیركردنی سلێمانی له‌ لایه‌ن ئینگلیزه‌كانه‌وه‌، و شێخ مه‌حمود حه‌فید له‌گه‌ڵ شۆڕشگێڕان به‌ره‌و چیاكان هه‌ڵكشا و به‌رده‌وام بوو له‌ شۆڕش.

1942: سه‌رۆكی ئه‌مریكا فرانكلین رۆزفلت فه‌رمانیدا به‌سه‌ر جه‌نه‌راڵ ماك ئارسه‌ر به‌ ده‌رچوون له‌ فلیپین له‌ ئه‌نجامی هه‌ره‌سی به‌رگریه‌كانی ئه‌مریكا له‌وێ.

  1964: ئاهه‌نگه‌كان به‌بۆنه‌ی كۆتاییهاتنی كاری قۆناغی یه‌كه‌می به‌نداوی (عالی) له‌ میسر.

1988: گه‌ڕانه‌وه‌ی په‌یوه‌ندیه‌ دیبلۆماتیه‌كان له‌ نێوان جه‌زائیر و مه‌غریب  دوای پچڕانی ماوه‌ی 12 ساڵ.

1989: تیرۆركردنی موفتی كۆماری لوبنانی (شێخ حه‌سه‌ن خالید) و ئه‌وه‌ش به‌هۆی ته‌قاندنه‌وه‌ی ئۆتۆمبیله‌كه‌ی.

1993: هه‌ڵبژاردنی (سلێمان دیمیریل) به‌ سه‌رۆكی توركیا.

1993 :15000موسڵمان له‌ واشنتۆنی پایته‌ختی ئه‌مریكا خۆپیشاندانیان سازكرد بۆ پشتگیری موسڵمانانی بۆسنه‌ و هه‌رسك.

 1997: كۆمكاری عه‌ره‌بی یاداشتێكی ناڕه‌زایی دایه‌ توركیا تا هه‌رێمی كوردستانی عێراق جێبهێڵێت.

 1999: ئه‌میری ده‌وڵه‌تی كوێـت شێخ جابر ئه‌حمه‌د سوباح به‌یانێكی ئه‌میری ده‌ركرد به‌ پێدانی مافی هه‌ڵبژاردن و خۆپاڵاوتن بۆ ئافره‌تان و ئه‌وه‌ش له‌ كاتی ماوه‌ی هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ی ئه‌نجومه‌نی ئوممه‌ی كوێتی و خۆئاماده‌كردن بۆ هه‌ڵبژاردنی نوێ، ئه‌نجومه‌نی ئوممه‌ دوای هه‌ڵبژاردن ئه‌و یاسایه‌ی له‌كارخست.

2002 : بردنه‌وه‌ی یانه‌ی (ئه‌هلی) به‌سه‌ر یانه‌ی (زه‌مالیك) به‌ ئه‌نجامی 6-1 له‌ گه‌وره‌ترین ئه‌نجامی به‌ریه‌ككه‌وتنی ئه‌و دوو تیپه‌ به‌ درێژایی مێژوو.

2003: سه‌رۆكی هێزه‌كانی ئه‌مریكا جه‌نه‌رال تۆمی فرانكس گه‌شته‌ به‌غداد بۆ راگه‌یاندنی كۆتایهێنانی شه‌ڕ و ده‌ستپێكردنی قۆناغی چواره‌م به‌ ئاسایكردنه‌وه‌ی به‌غداد و شاره‌كانی دیكه‌.
 
2006 : ئه‌نجامه‌نی ئوممه‌ی كوێتی ره‌زامه‌ندی نواند بۆ پرۆژه‌ی مافی ده‌نگدان و خۆپاڵاوتن بۆ ئافره‌تان و ئه‌وه‌ش به‌ ره‌زامه‌ندی 35 ئه‌ندام له‌ كۆی ئاماده‌بوان كه‌ 59 كه‌س بوون و 23 كه‌سیش ره‌تیانكرده‌وه‌، و یه‌ك كه‌سیش ده‌نگی نه‌دا.

2007: بڕیاردرا 16ی ئایاری هه‌موو ساڵێك بكرێته‌ یادی گۆڕه‌ به‌كۆمه‌ڵه‌كانی عێراقی فیدڕاڵ.

 2007: سه‌رۆكی فه‌ره‌نسه‌ (نیكۆلای ساركۆزی) به‌ فه‌ڕمی ده‌سه‌ڵاتی گرته‌ده‌ست.

2008 : ئه‌میری ده‌وڵه‌تی قه‌ته‌ر شێخ حه‌مه‌د بن خه‌لیفه‌ ئال سانی كۆنگره‌ی په‌یڤینی لونانی كرده‌وه‌ له‌ دۆحه‌ و ئه‌وه‌ش بۆ چاره‌سه‌ری قه‌یرانی لوبنان و به‌ ئاماده‌بوونی ژماریه‌ك له‌ سه‌ركرده‌كانی لوبنانی و به‌ چاودێری كۆمكاری وڵاتانی عه‌ره‌بی و لیژنه‌ی وه‌زاری عه‌ره‌بی راسپێراو به‌ چاره‌سه‌ری قه‌یرانی لوبنانی.

 

2009 : سه‌رۆكی سریلانكی (ماهیندا رجاباكسا) سه‌ركه‌وتنی سه‌ربازیی راگه‌یاند به‌سه‌ر (پڵنگه‌كانی تامیل) و ئه‌وه‌ش دوای 26 ساڵ له‌ جه‌نگی ئه‌هلی كه‌  وڵاته‌كه‌ی یه‌كاڵا كردبوویه‌وه‌.

2009 : كوێتیه‌كان به‌ره‌و سنوقه‌كانی ده‌نگدان رۆشتن بۆ هه‌ڵبژاردنی نوێنه‌ره‌كانیان له‌ ئه‌نجومه‌نی ئوممه‌ی كوێتی بۆ جاری سیانزه‌هه‌م له‌ مێژووی كوێت و جاری سێهه‌م له‌ میانی سێ ساڵدا.

2010: شه‌ڕی (دافور) ده‌ستیپێكرد.

2010:هه‌ڵدانه‌وه‌ی گۆڕه‌ به‌ كۆمه‌ڵه‌كانی حه‌مرین ده‌ستیپێكرد.

 

له‌دایكبوون:

 
1845 :ئیلیا میچنیكۆف، زانای زینده‌وه‌ره‌ ورده‌كان و وه‌رگری خه‌ڵاتی نۆبڵی پزیشكی ساڵی 1908ز.

1885 :مونیره‌ مه‌هدیه‌، ژنه‌ هونه‌رمه‌ندی میسری.

1898 :تمارا دی لیمبیكا، نیگاركێشی پۆڵه‌ندی.

1905:هنری فۆندا، ئه‌كته‌ری ئه‌مریكی.

1907 :ئه‌نتونین بوچ، یاریزانی تۆپی پێی چیكوسلۆڤاكی.

1915 :ماریو مونیچیلی، ده‌رهێنه‌ری ئیتالی.

1916  :ئیفرایم كاتسیر، سه‌رۆكی ئیسرائیل.

1917 خوان رولفو، نوسه‌ری مه‌سكیكی.

1923 میرتون میله‌ر، ئابوریناسی ئه‌مریكی و وه‌رگری خه‌ڵاتی نۆبڵ له‌ زانسته‌ ئابووریه‌كان له‌ ساڵی 1990ز.

1927  :نیلتون سانتوس، یاریزانی تۆپی پێی به‌ڕازیلی.

 1928  :ئه‌حمه‌د عسال، زانا و بانگخوازی ئیسلامی میسری.

1942 :یاسر عه‌زمه‌، ئه‌كته‌ری سوری.

1944دانی تریجو، ئه‌كته‌ری ئه‌مریكی.

1945 :ماسیمو موراتی، سه‌رۆكی یانه‌ی ئینته‌ر میلانی ئیتالی.

1950  :یوهانس بیدنورتز، زانای فیزیای ئه‌ڵمانی و وه‌رگری خه‌ڵاتی نۆبڵی فیزیای ساڵی 1987ز.

1950  :سه‌راْ  دبسی، ژنه‌ ئه‌كته‌ری میسری.

1953 :بیرس بروسنان، ئه‌كته‌ری ئه‌مریكی.

1966 :جانیت جاكسۆن، ژنه‌ گۆرانیبێژی ئه‌مریكی.

1968  :لوبوش میخیل، دادوه‌ری تۆپی پێی سلۆڤاكی.

1969 :دیفید بوریناز، ئه‌كته‌ری ئه‌مریكی.

1973 :مونا ئه‌بو سڵێمان، راگه‌یاندكاری سعودی.

1978 :لیونیل سكالونی، یاریزانی تۆپی پێی ئه‌رجه‌نتینی.

1980  :مایكڵ ئه‌لونزو، یاریزانی تۆپی پێی ئیسپانی.

1983 نانسی عه‌جرم، ژنه‌ گۆرانیبێژی لوبنانی.

1983 :رانیا ئه‌حمه‌د، ژنه‌ ئه‌كته‌ری سوری.

1985: ئنجا میتاخ، كچه‌ یاریزانی تۆپی پێی ئه‌ڵمانی.

1985  :مه‌جد نه‌عیم، ژنه‌ ئه‌كته‌ری سوری.

1986  :عه‌لی ناسر، یاریزانی تۆپی پێی قه‌ته‌ری.

 :1986 میگان فوكس، ژنه‌ ئه‌كته‌ری ئه‌مریكی.

1986  :ئه‌ندی كیو، یاریزانی تۆپی پێی ئیرله‌ندی.

 وه‌فات:

 1406  :ئیبن خه‌لدون، زانانی به‌ناوبانگی جیهانی ئیسلامی.

1703 شارل بیرو، نوسه‌ری فه‌ره‌نسی.

1830 :جون باتیست جوزیف فوریه‌، زانای بیركاری و فیزیای فه‌ره‌نسی.

1926  :سوڵتان محه‌مه‌دی شه‌شه‌م، سوڵتانی عوسمانی.

1947  :فریدریك هوبكنز، زانای كیمیای زینده‌یی ئینگلیزی و وه‌رگری خه‌ڵاتی نۆبڵی پزیشكی ساڵی 1929ز.

1989  :شێخ حه‌سه‌ن خالید، موفتی كۆماری لوبنانی.

1996 : د. فازل قه‌فتان، كه‌سایه‌تی ناوداری كورد له‌ ئه‌ڵمانیا.

2006  : عه‌بدوڵا زه‌كه‌ریا ئه‌نساری، ئه‌دیبی كوێتی.

2007 :جه‌وهه‌ر جاسباریان، ژنه‌ گۆرانیبێژی ئۆپرای ئه‌رمه‌نی میسری.

2008  : هه‌دیل محه‌مه‌د حه‌زیف، نوسه‌ر و رۆماننوسی سعودی.
 
جه‌ژن و بۆنه‌كان:

رۆژی مامۆستا له‌ مالیزیا.

 

PUKmedia